Kłajpedzki Bauhaus. Co zostało z architektury dwudziestolecia?

-

Bauhaus powstał w 1919 roku, kiedy architekt Walter Gropius (1883–1969) założył Państwowy Bauhaus jako wyższą szkołę artystyczną w Weimarze. Założyciel Bauhausu domagał się zdystansowania się od historyzmu, dekoratyzmu i niepraktycznych metod budowy oraz stworzenia uniwersalnej, celowej i lakonicznej sztuki. Dla architektów Bauhausu ważne było oddzielenie architektury od tradycji. Budynki powinny były stać się bardziej praktyczne i lepiej spełniać potrzeby ludzi, między innymi skupiono się na otwartych planach pięter lub podziale przestrzeni budynków na obszary funkcjonalne. Te idee architektoniczne stosowane są głównie w budynkach przemysłowych, a dominującą zasadą estetyczną jest zgranie ściśle geometrycznych figur. Co to wszystko ma wspólnego z Litwą? Otóż Bauhaus dzięki wybitnym architektom tamtej epoki trafił także do Kłajpedy, w latach 1923-1939 autonomicznej części Litwy, ale z wpływami niemieckimi.

Najważniejsze budynki Bauhausu powstały w Kłajpedzie w okresie międzywojennym. Najważniejszymi architektami tamtych czasów byli Herbert Reissmann i Paul Giesing. W wyniku ich produktywnej pracy powstało około dwustu modernistycznych budynków, w których odzwierciedlone są założenia Bauhausu.

Wycieczka szlakiem starych kamienic i gmachów

Z okazji 100-lecia szkoły Bauhausu uczniowie z kilku miast na Litwie stworzyli trasę zwiedzania Bauhausu w Kłajpedzie, która obejmuje różne budynki w stylu Bauhausu w północnej części miasta. Trzydniowe warsztaty szkolne zostały zainicjowane i przeprowadzone przez Stowarzyszenie Niemców w Kłajpedzie i Instytut Goethego w Wilnie w ramach Dni Kultury Niemiec. Długość trasy wynosi 6 kilometrów. Wycieczka trwa około 2 godzin.

 


 

2
Elektrownia, ulica Danės 8

© Goethe-Institut / Mantas Bučnys

Nowa ciepłownia została zbudowana w 1928 r. na rzece Dangė w Kłajpedzie. Powstała zgodnie z planami inżynierów niemieckiego EAG (Elektrizitäts-Aktien-Gesellschaft) i zajmuje powierzchnię 2,5 hektara. Prace budowlane prowadzono w trudnych warunkach ze względu na podmokły teren. Do zabezpieczenia ściany fundamentowej użyto 20 tysięcy impregnowanych drewnianych słupów o długości kilku metrów. Następnie umieszczono płytę betonową o grubości 30 cm.

Podział poszczególnych budynków był bardzo nowoczesny. Przewody ogrzewania, maszyny, pompy wodnej i oczyszczania ścieków, ekonomiczne, biurowe i sterujące maszyną zostały zbudowane obok siebie. Skrzydło dystrybucji energii elektrycznej jest połączone z głównym budynkiem 25-metrową galerią. Magazyny i 89-metrowy komin to osobne budynki. Prace budowlane kosztowały 8,5 mln litów.

Zakład został oddany do użytku w 1929 roku. Duże sześcienne bryły podkreślono poziomymi liniami, okna są kwadratowe, podzielone na pionowe i poziome pasy. Dominują również płaskie dachy, które ze względu na różne wysokości budynków tworzą różne poziomy. W 1938 r. przy ulicy wybudowano trzypiętrowy budynek administracyjny według projektu architekta Herberta Reissmanna.

Wpływ Bauhausu został wyrażony bardzo silnie, zarówno w architekturze, jak i w indywidualnych rozwiązaniach. Należy wspomnieć, że architekci Bauhausu czerpali wiele inspiracji właśnie z budynków przemysłowych. Pod koniec II wojny światowej, w styczniu 1945 r., wiele obiektów i maszyn zostało zdemontowanych przez żołnierzy niemieckich i przetransportowanych do Niemiec.

Wszystko, czego nie można było przetransportować, zostało wysadzone w powietrze, np. oba kominy. Maszynownia również została poważnie uszkodzona. Ciepłownia została odbudowana po wojnie i działa do dziś. W 2000 r. zakład został zreorganizowany w spółkę akcyjną i obecnie nazywa się AB „Klaipėdos energija” („Klaipėdos energija” SA).

 


 

Trasa na mapie miasta

Długość trasy wynosi 6 kilometrów. Wycieczka trwa około 2 godzin. Możesz uzyskać dostęp do trasy wycieczki przez Google.

Plan spaceru śladami Bauhausu w Kłajpedzie

AUTORZY I AUTORKI

Mingailė Agurkytė, Emilija Dambrauskaitė, Kotryna Jonušauskaitė, Tomas Židžiūnas i  Ignas Šimutis z Gimnazjum im. Hermanna Sudermanna w Kłajpedzie, Liepa Grušnytė, Aušrinė Patackaitė i Patricija Ivanauskaitė z Liceum Wileńskiego, Eglė Martinkutė z Gimnazjum im. I. Simonaitytė w Priekulė oraz Dovydas Stumbra z Gimnazjum Romuva w Szawlach. Recenzentka pracy uczniów i współautorka tekstów: Laurencija Budrytė-Ausiejienė.

Tłumaczenie z języka litewskiego na niemiecki: Rasa Miuller. Tłumaczenie z języka niemieckiego na polski: Tomasz Otocki.

Oryginalny tekst znajduje się na stronie Instytutu Goethego. Copyright: © Goethe-Institut Litauen, 2019.

Avatar photo

Instytucja założona w 1998 roku. Zajmuje się organizacją wydarzeń kulturalnych na terenie Litwy związanych z teatrem, tańcem, muzyką, wystawami i filmem, jak również sympozjów i seminariów. Prowadzi także kursy języka niemieckiego dla mieszkańców Litwy. Siedziba organizacji znajduje się przy Prospekcie Giedymina w Wilnie. Na czele instytutu stoi obecnie Michael Müller-Verweyen.

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu tylko za zgodą wydawcy. Więcej informacji o prawach autorskich i zakup licencji.

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Napisz swój komentarz
Wpisz swoje imię tutaj