We wrześniu premierę będzie miała książka Litwa, ojczyzna moja autorstwa Tomasa Venclovy. Okazała publikacja obejmuje historię Litwy od czasów przybycia Praindoeuropejczyków do uzyskania przez Litwę niepodległości w 1990 roku. Książka ukaże się nakładem Międzynarodowego Centrum Kultury.
Książka Litwa, ojczyzna moja jest przekładem edycji przygotowanej przez samego Venclovę na potrzeby polskiego wydania, na podstawie jego dwutomowej historii Litwy (Lietuvos istorija visiems), wydanej w Wilnie w latach 2018-2029. Przekładu dokonała Beata Kalęba.
Venclova opisuje nie tylko historię polityczną Litwy, ale i jej kulturę, zmiany społeczne i obyczajowe, relacje z państwami ościennymi, czy fale emigracji. Na tysiącu stron snuje swą fascynującą historię, meandrującą między Wschodem i Zachodem, między Bałtykiem i Niemnem.
Venclova nie zajmuje tu jednak wcale pozycji boskiej, choć najczęściej szuka dystansu i rozwagi, pisze na chłodno – także wtedy, gdy rozlicza przeszłość swego własnego ojca – Antanasa Venclovy, uwikłanego na przełomie lat 30. i 40. w umacniania wpływów sowieckich na Litwie.
Opowiada także o sprawach bolesnych, konfliktach polsko-litewskich, które oświetla z perspektywy Wilna, wskazuje nazwiska tych Polaków, którzy sprzeciwiali się oficjalnym działaniom władz Polski. Jednocześnie jednak nie ma w sobie żadnego zaślepienia, po żadnej ze stron. Unika także wszelkich kalek związanych z opowiadaniem historii własnego kraju – nie romantyzuje jej, jest daleki od sentymentalizacji.
Nikt inny dzisiaj nie mógłby podarować Europie takiej historii Litwy!
Jest ona summą myśli Tomasa Venclovy, opartą na jego nieprawdopodobnej erudycji, wiedzy i samoświadomości, długoletnich badaniach, wielu rozmowach, niezliczonych lekturach. A także na czymś jeszcze, co nazwać można pewnym zmysłem dziejów, którym obdarzony był również jego przyjaciel, Czesław Miłosz. Obaj umieli wsłuchać się w ich rytm — raz ludziom przychylny, innym razem złowieszczy.
Tomas Venclova świetnie zna i rozumie swoich rodaków, choć potrafi się z nimi nie zgadzać, a jednocześnie umie wczuć się w tych, z którymi przyszło im dzielić historię — Polaków, Żydów, Białorusinów, Tatarów, Rosjan, Niemców, a także innych bliższych i dalszych sąsiadów.
Tomas Venclova, Litwa, ojczyzna moja. Przełożyła Beata Kalęba, Międzynarodowe Centrum Kultury. Premiera 9 września.
Przegląd Bałtycki powstał w styczniu 2015 r. Serwis dostarcza informacji nt. państw regionu Morza Bałtyckiego.
