Viljandi, choć liczy zaledwie 17 tysięcy mieszkańców, cieszy się opinią estońskiej stolicy kultury. Tworzący miejscową bohemę studenci Akademii Kultury (Viljandi Kultuuriakadeemia) realizują co raz to nowe projekty. Znajduje się tutaj znane na cały kraj Estońskie Centrum Muzyki Tradycyjnej (Eesti Pärimusmuusika Keskus), organizujące co roku Festiwal Muzyki Folkowej, największą imprezę kulturalną w mieście. Prężnie działa Centrum Sakala (Sakala Keskus), czyli miejski ośrodek kultury, który oferuje bogaty program wydarzeń i inicjatyw w mieście. W jego strukturach działa Otwarte Centrum Młodzieżowe (Viljandi Avatud Noortetuba), które jest przestrzenią przeznaczoną dla lokalnej młodzieży, oferuje możliwości spędzania czasu wolnego i rozwoju, m.in. warsztaty, wydarzenia i projekty wyjazdowe. Od kilku lat alternatywą dla samorządowego ośrodka młodzieżowego i oddolnym sposobem promocji miasta jest tworzona przez młodych mieszkańców blokowisk Paalalinn i Männimäe inicjatywa VLND.
Jest to inicjatywa jednocząca wszystkich ludzi, którym zależy na Viljandi. Promujemy Viljandi najlepiej jak potrafimy, dzięki czemu marka naszego miasta znana jest zarówno w Estonii, jak i poza jej granicami. Prowadzimy internetowy magazyn. Prowadzimy media społecznościowe. Robimy zdjęcia. Kręcimy. Piszemy. Dostarczamy dla was produkty VLND, żeby szerzyć przesłanie o tym najlepszym mieście na świecie wśród innych ludzi – tak twórcy VLND opisują cel swojej inicjatywy.
Zaraz pod tym opisem, twórcy dodają, że koncepcja VLND jest szersza, a w centrum zainteresowania znajduje się przede wszystkim miejsce – miasto Viljandi: To symbol innowacyjności i młodości Viljandi. Wszyscy ci, którzy kochają Viljandi są kawałkiem VLND.
Chociaż wśród inicjatorów VLND wymienia się Krisa Sülda, Alo Aasmäe czy Silvera Tõnisso, to na stronie internetowej przeczytamy, że aby dać szansę każdej zainteresowanej osobie, by stała się jej współtwórcą i działaczem, w większości pozostają anonimowi. Opisując działalność VLND nie sposób także pominąć nazwiska najbardziej aktywnych działaczy.
Czym właściwie zajmują się aktywiści powstałej w 2015 roku kooperatywy VLND? Od samego początku dużo fotografują. W ciągu kilku lat działalności udało im się stworzyć niepowtarzalny styl fotografowania przypominający vintage. Zdjęcia prezentujące Viljandi i jego mieszkańców w codziennych sytuacjach oraz fotorelacje z imprez masowych (np. z Biegu Wokół Jeziora Viljandi) znajdują szerokie uznanie odbiorców, w tym miejscowych władz, które część fotografii wykorzystują do promocji miasta. Spośród fotografów VLND koniecznie należy wymienić Ako Lehemetsa, którego zdjęcia tworzą niesamowity klimat.
Aktywiści z Viljandi stworzyli również serię gadżetów i produktów z logo kooperatywy: czapki, bluzy, t-shirty, torby materiałowe i wiele innych. Produkty wzornictwem nawiązują do kultury blokerskiej i alternatywnej, z których wywodzą się członkowie VLND. W 2019 roku VLND we współpracy z lokalną marką Woolish wypuściło serię swetrów, które zawierają i typowe nordyckie wzory, i logotyp VLND. Współpraca z Woolish to tylko jeden z przykładów wspólnych projektów z lokalnymi przedsiębiorstwami, producentami, sportowcami i muzykami. Magazyn internetowy VLND (vlnd.ee) regularnie publikuje wywiady z miejscowymi gwiazdami i opisuje kolejne wspólne projekty.
Wartym wspomnienia jest również projekt Young Creators Lab, który przeprowadzono jesienią 2018 roku. Była to seria spotkań i warsztatów z fotografami, ekspertami od reklamy oraz sportowcami, którzy dzielili się z młodymi uczestnikami swoją wiedzą, umiejętnościami oraz inspiracją do działania w Viljandi. Celem projektu było przystosowanie do dzisiejszego społeczeństwa cyfrowego tej części młodzieży, która może i chce wykorzystać swój potencjał.
Największy sukces i rozgłos VLND zdobyło jednak w… gastronomii. Latem 2017 roku VLND zorganizowało pierwszą w Viljandi „burgerową imprezę”, podczas której w plenerze sprzedawano burgery własnej produkcji. Pomysł w kolejnej edycji zyskał większy rozmach – latem 2018 roku biały food truck „VLND Burger” objechał całą Estonię. Viljandzkie burgery gasiły głód bywalców festiwali w całym kraju. W kwietniu 2019 roku VLND Burger zyskał stałą „siedzibę”: w willi przy ulicy Pikk 4 w Viljandi w sezonie sprzedawane są słynne kanapki oraz organizowane są wydarzenia i imprezy ogrodowe. W tym samym czasie całoroczny punkt gastronomiczny otwarto w Balti Turg w Tallinnie, w pobliżu dworca kolejowego i kwartału Telliskivi, w dzielnicy Kalamaja.
Pomysł ze stworzeniem punktu w Tallinnie okazał się strzałem w dziesiątkę. Klientów tutaj nie brakuje, a Viljandi, zgodnie z maksymą „przez żołądek do serca”, korzysta z promocji w centrum stolicy. Obecnie za ladą stoiska pracują Kristo Leemet i Oskar Berggren, którzy są głównymi kuchmistrzami i prowadzą burgerową sekcję VLND od początku. W biznesie działa z nimi Kris Süld, jeden z inicjatorów marki i wspólnoty VLND.
VLND Burger to coś więcej niż jedzenie. To nasza wspólna miłość do legendarnego połączenia bułki i kotleta, w połączeniu z siłą i wolą wspólnoty. To jest nasz sposób na przybliżenie Viljandi światu – opowiadają pomysłodawcy. Wierność korzeniom i wytrwała praca nad utrzymaniem usług gastronomicznych na wysokim poziomie sprawiły, że VLND Burger znalazł się na 4. miejscu zestawienia „50 Najlepszych Burgerowych Miejsc w Europie” opublikowanego w styczniu 2020 roku przez popularny portal BigSevenTravel. Jak argumentują swój wybór twórcy rankingu: W Tallinnie toczy się ostra konkurencja, ale ten kuszący nowicjusz na naszej liście najlepszych burgerów w Europie pokonał ich wszystkich. VLND Burger zdobywa miasto szturmem ze świeżo wypiekanymi bułkami i lokalnymi kotletami wołowymi, wysmażanymi na płycie grillującej dla wydobycia każdej uncji smaku. Po takiej rekomendacji trudno nie zgłodnieć.
VLND to teraz więcej niż alternatywne centrum młodzieżowe. Inicjatywa w ciągu 5 lat istnienia imponująco rozrosła się z małej kooperatywy młodzieżowych fotografów do wszechstronnej marki, która zdobywa uznanie także poza granicami kraju. Pomimo zdobywanego uznania, rozszerzania działalności i aspektu biznesowego, VLND pozostaje wierna swojej misji – promocji miasta Viljandi w kraju i za granicą.
Z pochodzenia Sądeczanin, z wykształcenia geolog, z pasji miłośnik państw bałtyckich (zwłaszcza Estonii) i górski wędrowiec, zawodowo "człowiek-orkiestra", w Internecie prowadzi bloga "Sądecki Włóczykij".
