W niedzielę 4 lutego 2024 r. o godzinie 12:00 w Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie odbędzie się spotkanie autorskie wokół książki „Pauzy w milczeniu. Wybór współczesnej poezji litewskiej”, wydanej przez Wydawnictwo Pogranicze. Spotkanie odbędzie się również w poniedziałek 5 lutego 2024 r. o godzinie 18:00 w Pałacu Potockich w Krakowie.
Książka prezentuje wiersze litewskich autorek i autorów współczesnych, reprezentujących różne pokolenia, różne dykcje poetyckie i różne wizje poezji. Gośćmi spotkania będą Giedrė Kazlauskaitė oraz Marius Burokas oraz tłumaczki z języka litewskiego, autorki opracowania Joanna Tabor i Agnieszka Rembiałkowska. Spotkanie w Warszawie poprowadzi Michał Fijałkowski, a spotkanie w Krakowie – Magda Heydel.
Organizatorzy: Fundacja „Pogranicze” i Ośrodek „Pogranicze – sztuk, kultur, narodów” z Sejn, Litewski Instytut Kultury w Wilnie i Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie.
O książce „Pauzy w milczeniu. Wybór współczesnej poezji litewskiej”
Obraz poezji litewskiej w świadomości polskiego czytelnika jest dosyć mglisty, nierzadko uformowany pod wpływem stereotypów i romantycznego mitu. Tytuły opublikowanych w drugiej połowie XX wieku antologii literatury litewskiej eksponują jej silny związek z przyrodą i bałtyckie dziedzictwo. Są to jak najbardziej uzasadnione asocjacje, bo kultura litewska jest rzeczywiście głęboko zakorzeniona w naturze. Współczesna poezja litewska ma jednak do zaoferowania o wiele więcej, czego dowodem są “Pauzy w milczeniu. Wybór współczesnej poezji litewskiej”.
Książka ta stanowi podsumowanie dekady twórczych kontaktów spotykających się w położonej na polsko-litewskim pograniczu Krasnogrudzie Polaków i Litwinów: zawiera utwory 31 litewskich poetów, przełożone na polski przez 16 tłumaczy. Jest to efekt pracy grupy ludzi, którzy od 2013 roku spotykają się w Międzynarodowym Centrum Dialogu w Krasnogrudzie na Sejmikach Literackich, czyli polsko-litewskich seminariach translatorskich, organizowanych przez Związek Pisarzy Litwy we współpracy z Fundacją „Pogranicze” i Ośrodkiem „Pogranicze – sztuk, kultur, narodów”.
Celem sejmików było stworzenie warunków dla powstawania przekładów literackich o wysokiej jakości oraz dla kształcenia i samodoskonalenia tłumaczy literatury. Tłumacze z Polski i Litwy, wspierani przez autorów, rozwiązywali w Dworze Miłosza konkretne problemy translatorskie, dyskutowali, dzielili się doświadczeniami, wspólnie słuchali wykładów i prelekcji, uczestniczyli w wieczorach literackich. Ważnym aspektem spotkań była ciągłość kontaktów i stała wymiana kulturowa, budowanie przyjaznego, otwartego na otoczenie społeczne środowiska. W ciągu dziesięciu lat wykładowcami sejmików byli m.in.: Małgorzata i Krzysztof Czyżewscy, Zbigniew Fałtynowicz, Andrzej Franaszek, Magdalena Grochowska, Magdalena Heydel, Paweł Huelle, Algis Kalėda, Jan Kłoczowski, Adam Pomorski, Andrzej Strumiłło, Sergejus Temčinas, Laurynas Vaičiūnas, Aleksandra Zińczuk.
O gościach
Giedrė Kazlauskaitė (1980) – poetka, prozaiczka, publicystka. Studiowała filologię litewską na Uniwersytecie Wileńskim, kontynuowała naukę na studiach doktoranckich w Litewskim Instytucie Literatury i Folkloru. Współpracowała z czasopismami „Lux”, „Bitutė”, z portalami bernardinai.lt i „Verslo žinios”. Obecnie redaktor naczelna czasopisma kulturalnego „Šiaurės Atėnai” (od 2010). Autorka czterech zbiorów poetyckich: Heterų dainos (Pieśni
heter, 2008), Meninos (Las meninas, 2014), Singerstraum (2016) oraz Gintaro kambarys (Bursztynowa komnata, 2018), zbioru krótkich utworów prozatorskich Sudie, mokykla (Żegnaj, szkoło, 2001), „przekładu Biblii na nasze” – komentarzy do ewangelii – Postilės (Postylle, 2009, z J. Sasnauskasem) oraz książki dla młodzieży Pėlė pianine (Mysz w pianinie, 2021; z D. Bagdonaitė). Za zbiór Meninos otrzymała nagrodę im. Jurgi Ivanauskaitė, a za Singerstraum – nagrodę dla najlepszej książki roku przyznawaną przez Litewski Instytut Literatury i Folkloru. Mieszka w Wilnie.
Marius Burokas (1977) – poeta, tłumacz, krytyk, redaktor. Studiował filologię litewską na Uniwersytecie Wileńskim. Redaktor wydawanego w języku angielskim czasopisma literackiego „Vilnius Review” oraz współredaktor pisma poświęconego literaturze krajów bałtyckich „No More Amber”. Wydał zbiory poezji: Ideogramos (Ideogramy, 1999), Būsenos (Stany skupienia, 2005), Išmokau nebūti (Nauczyłem się nie być, 2011) oraz švaraus buvimo (czystego bycia, 2018). Jego poezja była tłumaczona na wiele języków, osobne wybory wierszy ukazały się po angielsku (Now I Understand, 2018), ukraińsku (Найменші речі, 2018) oraz polsku (Tu mieszkał Jonasz, tłum. Agnieszka Rembiałkowska, Warsztaty Kultury, Lublin 2021). Był też jednym z autorów, których teksty znalazły się w antologii New European Poets (2008). Laureat licznych nagród, w tym Nagrody Młodego Jadźwinga oraz Nagrody im. Maironisa. Tłumaczy z języka angielskiego, ukraińskiego, białoruskiego, a także polskiego (np. K.I. Gałczyński, T. Różewicz, A. Wiedemann). Mieszka w Wilnie.
Agnieszka Rembiałkowska (1980) – bałtystka, nauczycielka akademicka, tłumaczka, redaktorka. Ukończyła filologię bałtycką na Uniwersytecie Warszawskim, odbyła liczne staże na Litwie. Wykłada w Zakładzie Bałtystyki UW i w Instytucie Filologii Słowiańskich i Bałtyckich na ELTE w Budapeszcie. Tłumaczy z litewskiego, rzadziej z łotewskiego. Przekłady literackie publikuje w prasie kulturalnej i almanachach (m.in. „Akcent”, „Tekstualia”, „Czas Literatury”,„Fabularie”, „Elewator”, „Pismo”; MFP Silesius 2021), także
w sieci (portal rozstaje.art, wierszewmiescie.eu). Opublikowała m.in. zbiory i wybory poezji Śpiący Teodendron: stare wiersze Jadźwingów / Miegantis Teodendronas: senieji jotvingių eilėraščiai S. Gedy (Ex Libris, Warszawa 2006; nominacja do litewskiej Nagrody Świętego Hieronima), Pokój bez wstępu / Uždraustas įeiti kambarys N. Miliauskaitė (Pogranicze, Sejny 2017; wspólnie z Aliną Kuzborską), Stół góra ołtarna / Stalo kalnas V. Braziūnasa (Pogranicze, Sejny 2018), Właśnie: / Štai: A. Žagrakalytė (Instytut Kultury Miejskiej, Gdańsk 2019; finał Nagrody Europejski Poeta Wolności), Tu mieszkał Jonasz/ Čia gyveno Jona M. Burokasa (Warsztaty Kultury, Lublin 2021) oraz powieści Krzyżu z drzewa zielonego J. Šikšnelisa (Aušra, Puńsk 2011), Maria Egipcjanka V. Jasukaitytė (ebook, 2012), Maranta B. Jonuškaitė (Pogranicze, Sejny 2020; finał Nagrody Literackiej Gdynia). Uczestniczka wielu projektów literackich i translatorskich, m.in. współorganizatorka polsko-litewskich seminariów Simonaitytė po polsku / Simonaitytė prabyla lenkiškai (2018) i Przekładalnia literacka / Literatūros vertimų virtuvė (2020). Wraz z Przyjaciółmi Sarny Grażyny współtworzy doroczny festiwal Wiosna Poezji w Warszawie (od 2016). Laureatka nagrody translatorskiej festiwalu Poezijos pavasaris (2018) i Nagrody im. Algisa Kalėdy (2022). Członkini Stowarzyszenia Tłumaczy Literatury. Mieszka w Warszawie.
Joanna Tabor (1976) – tłumaczka, redaktorka, nauczycielka akademicka. Ukończyła filologię bałtycką na Uniwersytecie Warszawskim, następnie uzyskała tytuł doktora nauk humanistycznych w zakresie literaturoznawstwa. Pracuje w Zakładzie Bałtystyki na Wydziale Polonistyki UW. Publikuje artykuły poświęcone współczesnej literaturze litewskiej oraz litewskiemu modernizmowi. Z litewskiego przetłumaczyła książki: Listy z Wieszwili L. Gutauskasa (Ex Libris, Warszawa, 2002), Wspomnienia młodego człowieka R. Gavelisa (Ex Libris, Warszawa 2002), Zranieni przez czas – zbiór artykułów poświęconych współczesnej literaturze litewskiej (Wydawnictwo IBL PAN, Warszawa 2011; wspólnie z I. Korybut-Daszkiewicz), Litewskie konteksty Czesława Miłosza V. Daujotytė i M. Kvietkauskasa (Pogranicze, Sejny 2014), Proteusz i radykalna wyobrażeniowość K. Saboliusa (Bunkier Sztuki, Kraków 2015; wspólnie z K. Pecelą), Maestro B. Jonuškaitė (Pogranicze, Sejny 2022) oraz dwie książki dla dzieci: Gwiaździsty Konik i Miś Panda R. Joni (Ikalvis, 2012 [e-book]) i Szczęście to lis E. Dačiūtė i A. Kiudulaitė (Adamada, Gdańsk 2022). Współtłumaczyła wybór poezji Śpiewy Jadźwingów S. Gedy (red. Imelda Vedrickaitė, Ex Libris, Warszawa 2002). Jej przekłady tekstów takich autorów, jak: J. Savickis, R. Gavelis, N. Miliauskaitė, D. Kalinauskaitė, M. Kvietkauskas, A. Žagrakalytė, B. Januševičius, A. Valionis, U. Radzevičiūtė, były publikowane w polskiej prasie kulturalnej („Literatura na Świecie”, „Borussia”, „Akcent”, „Herito”, „Tekstualia”).Tłumaczy także teksty naukowe i popularyzatorskie. Współorganizuje doroczny festiwal Wiosna Poezji w Warszawie (od 2016). Członkini Stowarzyszenia Forum Współpracy i Dialogu Polska–Litwa, odznaczona Krzyżem Rycerskim Orderu „Za Zasługi dla Litwy” (2022). Mieszka w Warszawie.
4 lutego 2024 (niedziela), godz. 12:00
Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie
(Rynek Starego Miasta 20, sala audiowizualna)
5 lutego 2024 (poniedziałek), godz. 18:00
Pałac Potockich w Krakowie
(Rynek Główny 20, Kraków)
wstęp wolny
Przegląd Bałtycki powstał w styczniu 2015 r. Serwis dostarcza informacji nt. państw regionu Morza Bałtyckiego.
