Tegoroczne Wileńskie Targi Książki odbyły się w dniach 22–25 lutego. W kilku halach centrum Litexpo nowości książkowe zaprezentowało ponad 300 wystawców, a liczba odwiedzających sięgała 50 tysięcy. Kilkaset wydarzeń literackich – spotkań autorskich, debat, uroczystości związanych z nagrodami – pozwoliło zapoznać się z najnowszymi osobowościami litewskiego rynku książki oraz najgłośniejszymi tytułami ostatnich miesięcy i premierami.
W Wileńskich Targach Książki wzięło udział kilkadziesiąt pisarek i pisarzy z zagranicy, jednak przeważająca większość literackich spotkań dotyczyła autorek i autorów rodzimych. Emocje bez wątpienia rozpaliło ogłoszenie nominacji do nagrody „Książka roku 2023” („Metų knygos rinkimai 2023”). Spośród wydanych w ubiegłym roku tytułów o laury walczą książki w kategoriach Proza, Poezja, Literatura dziecięca, Literatura młodzieżowa oraz Literatura faktu. Konkurs organizują Litewska Biblioteka Narodowa im. Martynasa Mažvydasa, Ministerstwo Kultury Litwy oraz litewska telewizja LRT. Głosy można oddawać do 23 kwietnia na stronie LRT. Ogłoszenie wyników: 7 maja 2024. Książki nominowane przyciągały wzrok na targowych stoiskach. W kategorii Proza znalazła się powieść Jurgi Tumasonytė pod tytułem Naujagimiai (pol. „Noworodki”), która cieszyła się popularnością na zeszłorocznych Targach, podobnie jak powieść Danutė Kalinauskaitė Baltieji prieš juoduosius (pol. „Białe przeciw czarnym”). Ponadto nowości od znanych i docenianych: proza Undinė Radzevičiūtė – Pavojingi žodžiai (pol. „Niebezpieczne słowa”) oraz tom opowiadań pisarza Alvydasa Šlepikasa Namas anapus upės (pol. „Dom za rzeką”). Wśród nominowanych znalazła się także pierwsza część kryminalno-historycznej dylogii Moneta & labirintas (pol. „Moneta i labirynt”) autorstwa Mantasa Adomėnasa, doktora filozofii i byłego posła na Sejm Republiki Litewskiej. W czasie tegorocznych Targów miała premierę druga część. Na spotkaniu z autorem sala pękała w szwach. Wśród nominowanych książek poetyckich znalazły się tomiki poezji Simonasa Bretonasa, Vytautasa Kazieli, Kristiny Tamulevičiūtė, Tadasa Zaronskisa a także Tomasa Venclovy.
Wśród książek dla dzieci dużą uwagą cieszyły się ilustrowane publikacje poświęcone nauce o zwierzętach, jak opowiadająca o pingwinach mieszkających w Litewskim Muzeum Morskim: Pingvinas Lituanicus, arba Lietuviško pingvino istorija (pol. „Pingvinas Lituanicus, albo Historia litewskiego pingwina”) autorstwa biologa Pavela Kulikova, z ilustracjami Viktoriji Ežiukas czy ilustrowana opowieść-komiks o albańskiej ichtiolożce Sabisze Kasimati (1912–1951) pod tytułem Prieš srovę. Sabiha – žuvų draugė (pol. „Pod prąd. Sabiha, przyjaciółka ryb”) pióra Vytenė Muschick i Mariusa Marcinkevičiusa, z ilustracjami Liny Itagaki. Marius Marcinkevičius wraz z Liną Itagaki współpracowali także przy innej książce dotykającej wątków historycznych: Mergaitė su šautuvu. Istorija apie mergaitę partizanę (pol. „Dziewczynka z karabinem. Historia o małej partyzantce”), opowiadającej o dziewczynce, która po wywiezieniu rodziny na Syberię przyłącza się do litewskich partyzantów.
Wśród premier książkowych duże zainteresowanie wzbudziła prezentacja najnowszej powieści Sigitasa Parulskisa Kaip aš mečiau (pol. „O tym, jak rzuciłem”), opisującej osobistą podróż w głąb siebie, którą zapoczątkowuje rzucenie palenia. Wśród nowości pojawiły się także m.in. powieść Herkusa Kunčiusa Litbelas (pol. „Litbieł”) o Litewsko-Białoruskiej Socjalistycznej Republice Radzieckiej oraz historyczne Fado. Trumpa neįvykusi Lietuvos istorija (pol. „Fado. Krótka historia Litwy, która się nie wydarzyła”) pióra historyka Norbertasa Černauskasa, czyli alternatywna historia Litwy: jak wyglądałaby, gdyby ominęła ją II wojna światowa?
W czasie Wileńskich Targów Książki odbyła się ceremonia wręczenia Nagrody im. Jurgi Ivanauskaitė, jednej z najważniejszych litewskich nagród literackich, przyznawanej twórcom przed 45. rokiem życia za „swobodną, otwartą i odważną ekspresję”. W tym roku nagrodę otrzymała poetka Greta Ambrazaitė za tomik Adela, który nominowany był rok temu do nagrody Książka Roku 2022 w kategorii Poezja. Tytułowa Adela, to prababcia autorki, Adela Różewicz. Choć zbieżność nazwisk z polskim poetą jest przypadkowa, jego twórczość również stanowiła jedno ze źródeł inspiracji. Poetka ogłosiła, że nagrodę pieniężną przeznaczy na wsparcie Ukrainy.
Zagraniczni goście na Targach najliczniej reprezentowali Ukrainę (m.in. Maksym Eristavi, Kateryna Michalicyna, Kateryna Nosko). Dużym zainteresowaniem cieszyło się spotkanie z włoskim pisarzem Paolem Giordano. Nie zabrakło Estonii (Ulla Saar, Ilmar Taska), Japonii (Yusuke Ishii), Łotwy (Inga Ābele, Laura Vinogradova), Szwecji (Eva Mattson, Kristina Ohlsson) czy Wielkiej Brytanii (Karen Swan, Deyan Sudjic, Nigel Warburton). Z Polski na tegorocznych Wileńskich Targach Książki gościła Anna Kamińska, autorka książki o himalaistce Wandzie Rutkiewicz Wanda. Opowieść o sile życia i śmierci, przetłumaczonej na język litewski przez Vyturysa Jarutisa. Istotnym wydarzeniem była prezentacja pierwszego w historii przekładu Fraszek Jana Kochanowskiego na język litewski. Polsko-litewski zbiór Fraszki/Niekai wydał Litewski Instytut Literatury i Folkloru w przekładzie Reginy Koženiauskienė. Bogato ilustrowany tom w czasie Targów otrzymał nagrodę “Najpiękniejsza Książka” w kategorii Literatura piękna i eseistyka.
Bałtystka, tłumaczka literatury łotewskiej i litewskiej. Absolwentka Bałtystyki na Uniwersytecie Warszawskim oraz Podyplomowych Studiów Reklamy w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie. Członkini Stowarzyszenia Tłumaczy Literatury. Interesuje się kulturą i marketingiem, a szczególnie tym, co łączy oba te obszary. Prowadzi blog o literackiej stronie reklamy: www.smarzewska.com.
