Kraków gości dziesiątą edycję Międzynarodowego Festiwalu Literatury Odessa. Wydarzenie odbywa się w momencie, gdy cały świat upamiętnia trzecią rocznicę wybuchu wojny w Ukrainie. W festiwalu weźmie udział 22 pisarzy z 13 krajów, wśród nich także autorzy z krajów bałtyckich: Tomas Venclova z Litwy oraz Kristiina Ehin i Paavo Matsin z Estonii.
W lutym Kraków będzie gospodarzem Międzynarodowego Festiwalu Literatury Odessa (od 22 do 28 lutego), imprezy literackiej zainicjowanej w 2015 roku, która z powodu wojny stała się projektem objazdowym – w 2022 roku festiwal odbył się w Batumi w Gruzji, a w zeszłym roku w Bukareszcie. Miłośnicy literatury porozmawiają z ważnymi postaciami współczesnego międzynarodowego świata literackiego w Pałacu Potockich (Rynek Główny 20). Odczyty i dyskusje będą prowadzone w języku angielskim, niemieckim, ukraińskim i polskim (z tłumaczeniem). Wstęp dla publiczności jest bezpłatny. Szczegółowy program festiwalu można znaleźć na oficjalnej stronie internetowej wydarzenia: www.litfestodessa.com.
Pierwszego dnia Międzynarodowego Festiwalu Literatury Odessa (22 lutego) moc literatury objawi się w muzycznej oprawie – w Muzeum Narodowym w Krakowie (al. 3 Maja 1) odbędzie się koncert prezentujący kompozycje inspirowane wierszami znanych ukraińskich autorów. Wydarzenie jest współorganizowane przez Spółdzielnię Muzyczną Contemporary Ensemble z Krakowa w ramach serii koncertowej Interakcje.
„To już kolejny rok, w którym nasz festiwal literacki jest organizowany w mieście innym niż Odessa. Cieszę się, że tym razem gospodarzem jest Kraków, miasto znane z bogatej historii i dynamicznego życia kulturalnego. Jestem rad, że możemy tu zorganizować festiwal, by okazać solidarność z Ukrainą, zwłaszcza poprzez inicjatywę „Światowe czytanie literatury ukraińskiej”. Festiwal funkcjonuje w niewielkiej odległości od frontu, co jest dowodem na to, że literatura ma moc przeciwstawienia się ludziom z karabinami. Literatura nie może fizycznie leczyć ran, ale może oferować pocieszenie, wskazywać zło, zwerbalizować je, a przede wszystkim – tworzyć wspólnotę. Zapraszam miłośników kultury w Krakowie, aby do nas dołączyli i przez sześć dni wspólnie świętowali siłę literatury, która nas łączy” – powiedział Ulrich Schreiber, znany niemiecki menedżer kultury, który razem z Hansem Ruprechtem jest współzałożycielem i współdyrektorem Międzynarodowego Festiwalu Literatury Odessa.
22 pisarzy z 13 krajów
Odbywający się już po raz dziesiąty Międzynarodowy Festiwal Literatury Odessa z roku na rok rośnie w siłę i staje się jednym z najważniejszych wydarzeń tego rodzaju w Europie. Podczas tegorocznej edycji w Krakowie festiwal będzie przestrzenią dialogu i refleksji dla 22 pisarzy z 13 krajów.
Publiczne odczyty i debaty podczas festiwalu prowadzić będą: Jurij Andruchowycz, Andriej Kurkow i Sofija Andruchowycz z Ukrainy, Marko Martin, Marcus Welsch i Judith Hermann z Niemiec, Francesca Melandri z Włoch, J.S. Margot i Jeroen Theunissen z Belgii, Robert Menasse i Anna Weidenholzer z Austrii, Radu Vancu z Rumunii, Tomas Venclova z Litwy, Kristiina Ehin i Paavo Matsin z Estonii, Santiago Roncagliolo z Peru/Hiszpanii, Mina Hava i Mariann Bühler ze Szwajcarii, Pieter van Os. Dołączą do nich czołowe nazwiska współczesnej literatury polskiej: Urszula Honek, Jakub Małecki, Adam Michnik, Andrzej Stasiuk i Klementyna Suchanow.
25 wydarzeń otwartych dla publiczności
Publiczne debaty i spotkania z autorami odbędą się w Pałacu Potockich (Rynek Główny 20) w dniach od 24 do 28 lutego. Program składa się z 25 wydarzeń, w których wezmą udział pisarze obecni zarówno osobiście, jak i online. Wśród poruszanych tematów tegorocznego Międzynarodowego Festiwalu Literatury Odessa w Krakowie znajdą się relacje między Europą Wschodnią a Zachodnią, przyszłość Europy, wolność pisarza i pisania oraz siła słów w walce z barbarzyństwem. 24 lutego, czyli w trzecią rocznicę rozpoczęcia ataku Rosji na Ukrainę, wysłuchamy odczytu na temat literatury ukraińskiej połączonego z publicznym czytaniem wierszy ukraińskich pisarzy, którzy zginęli podczas wojny – Wiktorii Ameliny i Maksyma Krywcowa. Ich utwory przedstawią Jurij Andruchowycz i Andriej Kurkow oraz włoska pisarka Francesca Melandri. Przemówienie otwierające dziesiątą edycję Międzynarodowego Festiwalu Literatury Odessa wygłosi niemiecki pisarz i dziennikarz Marko Martin, członek PEN Berlin.
Zainaugurowany w 2015 roku Międzynarodowy Festiwal Literatury Odessa ma na celu podkreślenie kulturalnego i międzynarodowego charakteru miasta oraz przyczynienie się do wzmocnienia jego więzi z metropoliami kulturalnymi w Europie i na innych kontynentach. Program każdej edycji odzwierciedla ten cel zarówno w wyborze zaproszonych pisarzy, jak i w tematach do dyskusji. Szczególne znaczenie w projektowaniu programu festiwalu ma przegląd przestrzeni kulturowej Europy Wschodniej i regionu Morza Czarnego. Do tej pory w wydarzeniach Międzynarodowego Festiwalu Literatury Odessa wzięło udział niemal 300 pisarzy. Hans Ruprecht i Ulrich Schreiber od samego początku koordynują wydarzenie.
Festiwal w tym roku jest wspierany przez Fondation Jan Michalski, Krakowskie Biuro Festiwalowe, Fundację Współpracy Polsko-Niemieckiej, EUNIC – Narodowe Instytuty Kultury Unii Europejskiej, Pro Helvetia oraz miasto Berno.
Wstęp na wszystkie wydarzenia jest wolny.
Pełen program można znaleźć na stronie www Festiwalu: www.litfestodessa.com
Wydarzenia z udziałem gości z krajów bałtyckich:
Środa, 26 lutego, godz. 20:00
Noc poezji
Tomas Venclova [Litwa], Kristiina Ehin [Estonia], Urszula Honek [Polska]
Tomas Venclova (*1937 w Memel, Litwa) jest litewskim poetą, pisarzem i tłumaczem, członkiem-założycielem Litewskiej Grupy Helsińskiej. Po nauczaniu w USA i Europie obecnie znów mieszka w Wilnie. Odczyta swoje wiersze w języku litewskim.
Kristiina Ehin (*1977, Estonia) jest poetką, tłumaczką, piosenkarką i autorką tekstów. Reprezentowała Estonię na poetyckim festiwalu w ramach Letnich Igrzysk Olimpijskich 2012 w Londynie. W latach 2015–2016 Ehin była profesorem sztuk wyzwolonych na Uniwersytecie w Tartu.
Urszula Honek (*1987, Polska) Młoda, wielokrotnie nagradzana poetka opublikowała w 2022 r. tom opowiadań Białe noce.
Moderacja: Olaf Kühl
Język: litewski, estoński, angielski, polski
Piątek, 28 lutego, godz. 19:30
Paavo Matsin [Estonia]: Gogolowe disco
Europa w niedalekiej przyszłości: nowo powstałe rosyjskie imperium carskie siłą zaanektowało cały region bałtycki, wymazując przy okazji wszelkie ślady estońskiej kultury. Viljandi, niegdyś spokojne miasteczko w sercu Estonii, stało się miejscem spotkań cyganerii i ludzi przegranych, którzy próbują uciec przed nowym imperium.
Pewnego ranka mistrz złodziei Konstantin Opiatowicz okrada mężczyznę w tramwaju, który okazuje się być wielkim rosyjskim klasykiem literatury Mikołajem Gogolem. Po prostu wrócił z martwych po 170 latach. Wraz z bandą podejrzanych, ale czarujących złodziejaszków, Opiatowicz próbuje wykorzystać przybysza do własnych celów – jednakże ten odmawia przyjęcia planu porywaczy i rozpętuje upiorny korowód, który pogrąża całe Viljandi w chaosie.
W Gogolowym disco kultowy autor Paavo Matsin celuje nie tylko w strach Estończyków przed ich potężnym sąsiadem, ale także w ich rozdarty związek między kulturą Wschodu i Zachodu. Dzięki anarchicznemu humorowi i licznym odniesieniom do popkultury ery Beatlesów udaje mu się wyczarować atmosferę, w której ten strach staje się namacalny, a jednocześnie sprowadzony do absurdu.
Moderacja: Łukasz Wojtusik
Języki: estoński, angielski, polski
Przegląd Bałtycki powstał w styczniu 2015 r. Serwis dostarcza informacji nt. państw regionu Morza Bałtyckiego.
