Na terenie wysp Wolin, Karsibór i Uznam realizowany jest projekt interaktywnego szlaku historycznego „Archipelag Pamięci”. Nowy szlak turystyczny będzie promował wiedzę o powojennej historii regionu. Wykorzystując innowacyjne metody przekazu, „Archipelag Pamięci” zaprezentuje ówczesną rzeczywistość z perspektywy osadników zasiedlających wyspy.
Ponowne zasiedlanie tych ziem było niezwykłym procesem. Zmieniły się granice, a wraz z nimi ludność regionu, ustrój państwowy, kultura i gospodarka. Można powiedzieć, że z terenów tych zniknął jeden świat i został zastąpiony nowym – polskim.
Trud zmiany spoczywał w dużej mierze na barkach osadników. Opuścili swoje dawne domy, by przybyć na ziemie, które nie były aż tak gościnne, jak obiecywano. Na miejscu zastawali nadal mieszkających tu Niemców, w wielu miejscach totalną władzę sprawowała zaś Armia Czerwona. Na wyspach odnajdywali piękne domy i imponującą infrastrukturę, ale brakowało im żywności i innych rzeczy niezbędnych do życia. Plagą regionu byli bezwzględni szabrownicy. Każdy z osadników przyjeżdżał tu ze swoimi doświadczeniami i obyczajami, przywiezionymi z najróżniejszych regionów dawnej Polski. Archipelag stawał się więc swoistą wieżą Babel, gdzie różni ludzie musieli nauczyć się wspólnego życia w zupełnie nowym świecie.
Procesy te zostały przedstawione na szlaku. Podróż po Archipelagu Pamięci będzie szansą na poznanie świata osadników, przekonania się z jakimi problemami musieli się borykać i jak je pokonywali. Archipelag Pamięci przedstawia żywą historię – o prezentowanych zdarzeniach i procesach autorzy projektu usłyszeli od najstarszych mieszkańców wysp, którzy pamiętają ten niezwykły czas. Szlak pokazuje więc procesy, historie i opowieści, które zdaniem pierwszych osadników najlepiej pokazują ówczesną rzeczywistość polskich wysp.
Archipelag Pamięci nie jest typowym szlakiem turystycznym. Nie ma tu wskazanego kierunku, ani kolejności, w której powinno się poznawać kolejne jego punkty. Każdy z „przystanków” był pretekstem do przedstawienia innego wątku, procesu czy zjawiska. Każdy z nich jest osobną opowieścią, jak gdyby oddzielną wyspą w pamięci regionu. Dopiero zebrane razem tworzą całość, archipelag – odrębny świat, który ma swą niepowtarzalną specyfikę.
W pierwszym etapie szlak będzie składał się z dziesięciu punktów. W ramach każdego z nich zostanie przedstawione inne zjawisko czy proces historyczny. Punkty zlokalizowane są tak, by – często w sposób symboliczny – nawiązywać do miejsc występowania problemów opisanych w szlaku. Na tablicach znaczących szlak znajdują się między innymi kody QR, których zeskanowanie smartfonem lub tabletem, daje dostęp artykułów, fotografii i materiałów audiowizualnych przybliżających daną opowieść.
Archipelag Pamięci jest ważnym krokiem w stronę upowszechniania wiedzy o tym niezwykle istotnym dla regionu okresie historii. Czasy osadnictwa, czy też tak zwanego podbijania „polskiego dzikiego zachodu”, są tematem barwnym, pełnym niezwykłych opowieści, które stanowią fundament dla współczesnej kultury tych ziem. Bez wątpienia kryje się tu ogromny potencjał dla promocji dziedzictwa kulturowego regionu polskich wysp.
Interaktywny szlak historyczny „Archipelag Pamięci” jest realizowany przez Centrum Inicjatyw Regionalnych i Międzynarodowych dzięki dofinansowaniu Muzeum Historii Polski w ramach programu Patriotyzm Jutra. Jest to kontynuacja działań podjętych przez Centrum w 2016 r. Zapraszamy do zapoznania się z projektami Fundacji, promującymi dziedzictwo kulturowe polskich wysp: www.archipelag.edu.pl.
Przegląd Bałtycki powstał w styczniu 2015 r. Serwis dostarcza informacji nt. państw regionu Morza Bałtyckiego.
