W dniach 17–18 listopada 2017 r. odbędzie się w Warszawie ogólnopolska konferencja naukowa „Zagłada ziemiaństwa polskiego na dawnych ziemiach wschodnich Rzeczypospolitej w latach 1917–1921. Wybrane problemy”. Miejscem obrad będzie Centrum Edukacyjne IPN im. Janusza Kurtyki „Przystanek Historia” (ul. Marszałkowska 21/25).
W konferencji wezmą udział badacze reprezentujący najważniejsze ośrodki naukowe w Polsce. Zakreślone w tytule ramy chronologiczne to szczególnie trudny okres końca Wielkiej Wojny, rewolucji rosyjskiej i batalii o wschodnią granicę Polski. To czas chaosu i bezwzględnej rozprawy z faktycznymi i wyimaginowanymi wrogami nowego porządku w Rosji. Rewolucyjna pożoga dotarła w 1920 r. wraz z Armią Czerwoną aż do centralnej Polski. Uczestnicy konferencji przedstawią tytułowe zagadnienie zarówno w kontekście strat osobowych, jak i materialnych. Próbę bilansu uzupełnią omówienia losów wybranych rodzin i majątków. Podstawę wystąpień stanowi zróżnicowany korpus źródeł, w tym materiały wspomnieniowe, prasa, publicystyka, ikonografia, korespondencja oraz ślady kultury materialnej.
Współorganizatorami konferencji są Instytut Pamięci Narodowej (Centrala oraz Oddział w Lublinie) i Polskie Towarzystwo Ziemiańskie.
Patronat medialny: TVP Historia, „wSieci Historii”, „Mówią Wieki”.
PROGRAM
17 listopada 2017 (piątek)
I
10.00–10.30 – Otwarcie konferencjiI
Prowadzenie: prof. Jan Żaryn (UKSW)
10.30–10.50 prof. Roman Jurkowski (UWM) – Ziemiaństwo polskie z północno-wschodnich Ziem Zabranych w latach 1914–1921. Próba bilansu strat ludzkich i materialnych
10.50–11.10 prof. Mikołaj Iwanow (UO) – Losy ziemiaństwa polskiego na obszarze północno-wschodnim dawnych Ziem Wschodnich Rzeczpospolitej w okresie 1917–1939
11.10–11.30 prof. Piotr Cichoracki (UWr) – Nadzieje i rozczarowania. Ziemiaństwo ziem północno-wschodnich w latach 1919–1920
11.30–11.50 dr hab. Krzysztof Latawiec (UMCS) – Losy przedstawicieli arystokracji i ziemiaństwa rosyjskiego po rewolucji
11.50–12.30 dyskusja
12.30–13.00 przerwa kawowa
II
Prowadzenie: prof. Roman Jurkowski (UWM)
13.00–13.20 dr hab. Marcin Kruszyński (IPN) – Pokój ryski jako podstawa ładu politycznego w Europie Wschodniej
13.20–13.40 dr hab. Dorota Sula (Muzeum Gross-Rosen) – Repatriacja Polaków z Rosji od 1918 r. do traktatu ryskiego
13.40–14.00 dr Aneta Dawidowicz (UMCS) – Echa rewolucji rosyjskiej na łamach polskiej prasy
14.00–14.20 dr Tomasz Osiński (IPN) – O rewolucyjnych nastrojach wśród robotników rolnych na Lubelszczyźnie w latach 1918–1921
14.20–15.00 dyskusja
15.00–16.00 przerwa
III
Prowadzący: dr Tomasz Osiński (IPN)
16.00–16.20 Maria Brodzka-Bestry (Zamek Królewski w Warszawie) – Losy jednego z polskich majątków na Łotwie – Krażów ( Darzi ) Krażowskich herbu Świeńczyc
16.20–16.40 Piotr Szymon Łoś (PTZ) – Zagłada ziemiaństwa polskiego na Podolu w kontekście niepublikowanych wspomnień Marii z Paygertów Bobrzyńskiej
16.40–17.00 Jan Maria Jackowski – Zagłada ziemiaństwa kresowego w utworach Ks. Jana Gnatowskiego (1855–1925) oraz jego przestroga przed bolszewizmem
17.00–17.20 dr hab. Tomasz Kargol (UJ) – Zagłada ziemiaństwa polskiego na Ziemiach Zabranych w latach 1917–1921 na przykładzie rodziny Podhorskich
17.20–17.40 dr Ewelina Kostrzewska (UŁ) – Kobiece odczuwanie traumy – lata 1917–1921 w relacjach ziemianek
17.40–18.40 dyskusja
18.40 Zakończenie obrad
18 listopada 2017 (sobota)
IV
Prowadzący: prof. Jerzy Malinowski (UMK)
9.30–9.50 prof. Tadeusz Bernatowicz (UW) – Zatracanie pamięci. Siedziby Komarów w Republice Litewskiej (Litwie kowieńskiej) w latach 1918–1940
9.50–10.10 dr hab. Joanna Kucharzewska (UMK) – Stan zachowania obiektów pałacowych na terenie Podola w oparciu o wybrane przykłady
10.10–10.30 Tomasz Kuba Kozłowski (Dom Spotkań z Historią) – Ikonografia wojskowa i korespondencja żołnierska jako źródło wiedzy o losach rezydencji na Kresach w latach Wielkiej Wojny 1914–1918
10.30–10.50 Wioletta Brzezińska-Marjanowska (Muzeum Wsi Kieleckiej) – Zniszczenia w architekturze rezydencjonalnej w latach 1914–1921 na Wołyniu w oparciu o wybrane przykłady
10.50–11.30 dyskusja
11.30–11.50 przerwa kawowa
V
Prowadzący: Piotr Szymon Łoś (PTZ)
11.50–12.10 Zuzanna Żubka-Chmielewska (IH PAN) – Dom, który stoi; świat, którego nie ma. Mieszkańcy Łuki Moszczańskiej ( obwód winnicki ) w rzeczywistości Wielkiej Wojny i rewolucji
12.10–12.30 Teresa Bagińska-Żurawska (Muzeum–Zamek w Łańcucie), Antoniny po „Pożodze”
12.30–12.50 Emilia Dziewiecka (UKSW) – Zagłada kresowej szlachty i jej siedzib 1917–1920 oczami ziemianek
12.50–13.30 dyskusja
13.30 Zakończenie konferencji
Przegląd Bałtycki powstał w styczniu 2015 r. Serwis dostarcza informacji nt. państw regionu Morza Bałtyckiego.
