Wystawa czasowa „Drukarze i romanse” prezentowana w Muzeum Pana Tadeusza we Wrocławiu w dniach 7 października – 11 grudnia 2022 towarzyszy obchodom Roku Romantyzmu Polskiego, czyli dwusetnej rocznicy wydania w drukarni Józefa Zawadzkiego w Wilnie debiutanckiego tomu poezji Adama Mickiewicza, zawierającego słynne „Ballady i romanse”. Dzięki komentarzowi współczesnego artysty Piotra Bosackiego Mickiewiczowski dylemat między czuciem i wiarą a szkiełkiem i okiem okazuje się zaskakująco aktualny.
Na wystawie poza pierwodrukiem słynnych „Ballad i romansów” znajdą się także podręczniki akademickie i dzieła naukowe (chociażby Joachima Lelewela), czasopisma („Dziennik Wileński”, „Pamiętnik Magnetyczny Wileński”), a także tłumaczenia światowej literatury pięknej (Balzaka, a nawet George Sand).
Oprócz książek i periodyków na ekspozycji zobaczyć będzie można portrety Adama Mickiewicza, które stały się wzorem wizerunku romantyka. Ilustracje Tadeusza Gronowskiego, Pawła Stellera i Krystyny Wróblewskiej uzupełnią prezentowane teksty.
Przedstawienie sylwetki Józefa Zawadzkiego, wileńskiego drukarza, typografa i dzierżawcy księgarni uniwersyteckiej, zwraca uwagę na historyczny kontekst narodzin nowego stylu. Początek romantyzmu związany jest z przemianami technologicznymi i ekonomicznymi, a więc z nowoczesnością i kapitalizmem. Z firmy Zawadzkiego wychodziły dzieła z ducha oświeceniowe, z ambicjami zbadania i opisania świata. Wypuścił on jednak także debiut Mickiewicza – literacką bombę, która ma swój udział w rozbiciu gmachu poznawczego optymizmu.
Romantyczne artefakty zestawiono ze sztuką współczesną Piotra Bosackiego. Artysta tworzy animacje, wideo, instalacje, obiekty, rysunki i rozprawy teoretyczne, zajmuje się także twórczością literacką i kompozycją muzyczną. Na ekspozycji zostanie zaprezentowana praca „Retina in vitro”, film animowany, który powstał na zamówienie Muzeum Pana Tadeusza. W jego warstwie tekstowej pojawiają się nawiązania do utworów Adama Mickiewicza, Cypriana Kamila Norwida, Walta Whitmana, Władysława Broniewskiego, Tadeusza Różewicza, Stanisława Grochowiaka, czy rozpraw filozoficznych Emmanuela Levinasa i Emila Ciorana oraz Biblii. Poza wspomnianą pracą na wystawie znajdą się również filmy animowane: „Drzewa i kaczki” (2014), „Film bez dźwięku” (2009) i „Aceton” (2014), a także „Rzeczy oczywiste” (2013), „Wiersze dwustronne” (2018), „Closed gaze” (2018) oraz nowe rysunki glonowe.
Kuratorką wystawy jest Maria Marszałek we współpracy z Martą Smolińską.
W programie towarzyszącym znajdą się między innymi warsztaty typograficzne i introligatorskie, oprowadzania kuratorskie, koncert pieśni romantycznych, zajęcia dla dzieci oraz spotkanie z laureatem Nagrody Literackiej Nike 2020 Radkiem Rakiem.
Patroni: Magazyn Szum, TVP Kultura, Radio Wrocław, Radio RAM, Radio Wrocław Kultura, Booklips.pl
Zadanie „Ballada o pewnym poecie i jego wileńskim wydawcy –wystawa w Muzeum Pana Tadeusza” dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury –państwowego funduszu celowego.
Wybrane wydarzenia towarzyszące:
Wernisaż wystawy
- 7 października 2022 (piątek), godz. 18.00
- wstęp bezpłatny, liczba miejsc ograniczona
Artist talk z Piotrem Bosackim
- 8 października 2022 (sobota), godz. 16.00
- wstęp bezpłatny, liczba miejsc ograniczona
- wejściówki do odbioru w kasach muzeum
„Wystawię wam aksamitne foteliki na fontannie białej czekolady wśród golarek do bród” to cytat z filmu Retina in vitro Piotra Bosackiego, w którym przeobraża on jeden z zastanych elementów wystroju Muzeum Pana Tadeusza w artystyczną instalację. Zaskakująca i jakże niekonwencjonalna wizualna wyobraźnia Mickiewicza, który fantazjował na temat strzechy z żydowskich bród podbitej ziarnami maku, staje się dla współczesnego artysty punktem wyjścia do stworzenia aluzyjnego obiektu i wskazania, że romantyzm może mieć również kompletnie surrealistyczny wymiar. Piotr Bosacki (ur. 1977) jest absolwentem Państwowej Szkoły Muzycznej II° im. Fryderyka Chopina oraz Akademii Sztuk Pięknych w Poznaniu. Wykłada na UAP w Katedrze Intermediów. Współtworzył założoną w 2007 roku nieformalną grupę artystyczną PENERSTWO i zespół muzyczny KOT.
Romantyczne konteksty fantastyki. Spotkanie z Radkiem Rakiem
- 22 października 2022 (sobota), godz. 17.00
- miejsce: księgarnio-kawiarnia Popiół i Diament
- wstęp wolny, liczba miejsc ograniczona
Fantastos był w mitologii greckiej synem boga snu Hypnosa. Do jego zadań należało zsyłanie ludziom snów o przedmiotach. Fantastyka to zatem obraz snu. „Pytanie o to, czym jest fantastyka, stanowi więc pochodną pytania: czym jest sen? Czy jedynie marą, grą wyobraźni, zniekształconym odbiciem rzeczywistości?” Radek Rak – laureat Nagrody Literackiej Nike 2020, Nagrody im. Jerzego Żuławskiego i Nagrody „Nowej Fantastyki” za powieść „Baśń o wężowym sercu albo wtóre słowo o Jakóbie Szeli”. Tytuł ten też był nominowany do Nagrody Literackiej Gdynia i Nagrody Fandomu Polskiego im. Janusza Zajdla oraz Śląkfy z roku 2019. Lekarz weterynarii, mieszka w Krakowie. Zadebiutował powieścią „Kocham cię, Lilith” (2014). Znany jest z projektu „Legendy polskie. Allegro” realizowanego przez Powergraph i Allegro. Za drugą powieść, „Puste niebo” (2016), otrzymał Złote Wyróżnienie Nagrody Literackiej im. Jerzego Żuławskiego oraz nominację do Nagrody im. Janusza A. Zajdla.
„Burzy się, wzdyma, pękają tonie…” – koncert ballad i pieśni romantycznych
- 29 października 2022 (sobota), godz. 17.00
- wstęp bezpłatny, liczba miejsc ograniczona
- wejściówki do odbioru w kasach muzeum
Podczas koncertu artyści przeniosą słuchaczy w świat fantazji, tajemniczości i grozy. Zabrzmią utwory Stanisława Moniuszki, Marii Szymanowskiej, Franciszka Schuberta i Johannesa Brahmsa. Będą to m.in. trzy znane utwory do ballad Adama Mickiewicza, które zostały po raz pierwszy wydane w zbiorze „Ballady i romanse” w 1822 r. w Wilnie jako części tomu „Poezyj”. Nie zabraknie również ballady „Król Olch” Franciszka Schuberta, do tekstu Johanna Wolfganga Goethego, stanowiącej nieustanne źródło inspiracji kolejnych twórców tego gatunku. Usłyszymy także ballady fortepianowe Johannesa Brahmsa z opusu 10. – prawdziwej perełki fortepianowej literatury romantycznej, również inspirowanej poezją.
W drukarni pana Zawadzkiego. Zajęcia dla dzieci z cyklu Zagadki tajemniczej szkatuły
- 5 listopada 2022, godz. 12.00–13.30
- wstęp bezpłatny, liczba miejsc ograniczona
- obowiązują zapisy poprzez formularz zgłoszeniowy
Książka: połączenie okładki, kartek, mnóstwa liter i obrazków. Pewnie każdy z nas jakąś widział, miał w ręku, a może nawet ją czytał! Tylko skąd się biorą książki? Wszystkich zainteresowanych znalezieniem odpowiedzi zapraszamy na wspólną wyprawę do dawnej drukarni. Cofniemy się w czasie o dwieście lat, do roku 1822, w którym wileński drukarz, wydawca i księgarz jako pierwszy opublikował Mickiewiczowskie „Ballady i romanse”. Dowiemy się, jak wyglądał proces powstawania starych woluminów, czy pan Zawadzki wydawał e-booki, i dlaczego dorośli twierdzą, że kończy się era Gutenberga. Następnie spróbujemy swoich sił w tworzeniu wydawnictwa. Przygotujcie się, bo przed nami dużo pracy – od czerpania papieru, przez druk, aż do złożenia własnej książki!
„Drukarze i romanse” – wystawa czasowa
7 października – 11 grudnia 2022
Muzeum Pana Tadeusza
Zakład Narodowy im. Ossolińskich
Kamienica Pod Złotym Słońcem
Rynek 6, 50–106 Wrocław
Więcej informacji i pełny program wydarzeń towarzyszących na stronie Muzeum Pana Tadeusza: muzeumpanatadeusza.ossolineum.pl
Przegląd Bałtycki powstał w styczniu 2015 r. Serwis dostarcza informacji nt. państw regionu Morza Bałtyckiego.
