Litewski Związek Rolników i Zielonych (LVŽS) jest kolejną litewską partią, której nie udało się pozostać u władzy na kolejną kadencję. Po ośmiu latach spędzonych w opozycji do władzy powraca natomiast Związek Ojczyzny-Litewscy Chrześcijańscy Demokraci (TS-LKD), któremu przyjdzie tworzyć koalicję z Ruchem Liberałów (LRLS) oraz Partią Wolności (LP). Premierem najprawdopodobniej zostanie przedstawicielka TS-LKD Ingrida Šimonytė. Takie są ostateczne rezultaty wyborów parlamentarnych, przeprowadzonych w dwóch turach: 11 i 25 października 2020 roku.
W niedzielę, 25 października, Litwini wzięli udział w drugiej turze wyborów do Sejmu, głosując w 68 z 71 okręgów jednomandatowych. Dwa tygodnie wcześniej rozstrzygnięcie nastąpiło w trzech okręgach, gdzie zwycięskim kandydatom udało się zdobyć wymaganą większość ponad połowy głosów. W pozostałych potrzebne było dodatkowe głosowanie. Jednocześnie 11 października wybierali 70 posłów z list partyjnych, zgodnie z ordynacją proporcjonalną. W tej części wyborów najwięcej głosów przypadło opozycyjnemu konserwatywnemu Związkowi Ojczyzny-Litewskim Chrześcijańskim Demokratom, który wyprzedził rządzący Litewski Związek Rolników i Zielonych.
Wyniki pierwszej tury w okręgach jednomandatowych dawały obu głównym partiom szansę na zwiększenie swojego stanu posiadania. Kandydaci TS-LKD przeszli do drugiej tury w 54 okręgach, zaś kandydaci LVŽS – w 32 okręgach. W 26 okręgach doszło do bezpośredniej konfrontacji pomiędzy przedstawicielami partii rządzącej i głównego ugrupowania opozycyjnego.
Po przeliczeniu danych z wszystkich 1914 obwodów głosowania w 68 okręgach jednomandatowych swoje zwycięstwo mógł ogłosić Związek Ojczyzny, który zdobył dodatkowe 26 mandatów. Jego główny konkurent wygrał zaledwie w 16 okręgach. Spośród pozostałych ugrupowań najwięcej – 7 mandatów zdobył Ruch Liberałów, 5 miejsc przypadło Litewskiej Partii Socjaldemokratycznej (LSDP), po 3 – Partii Wolności oraz Litewskiej Socjaldemokratycznej Partii Pracy (LSDDP), po 1 – partii „Wolność i Sprawiedliwość”, Akcji Wyborczej Polaków na Litwie-Związkowi Chrześcijańskich Rodzin, Litewskiej Partii Zielonych i Partii Pracy. Cztery miejsca zdobyli kandydaci niezależni.
W wyborach uczestniczyło łącznie 38,95 proc. obywateli uprawnionych do głosowania, przy czym 11,29 proc. skorzystało z możliwości udziału w głosowaniu przedterminowym (od poniedziałku do czwartku). Najniższa frekwencja (29,21 proc.) zanotowana została w okołowileńskim okręgu Ponary-Grzegorzewo (Panerių-Grigiškių), najwyższa (54,86 proc.) w okręgu Litwinów Świata, przeznaczonym dla obywateli Litwy mieszkających za granicą.
Liderzy poszczególnych partii startowali ze zmiennym szczęściem. Przewodniczący zwycięskiego TS-LKD Gabrielius Landsbergis wygrał (61,34 proc.) w kowieńskim okręgu Centro-Žaliakalnio z kandydatką LVŽS Audronė Jankuvienė. Mandaty zdobyły też liderki obu partii liberalnych: Viktorija Čmilytė-Nielsen (Ruch Liberałów) w wileńskim okręgu Stare Miasto-Zwierzyniec (Senamiesčio-Žvėryno, 55,57 proc.) oraz Aušrinė Armonaitė w okręgu Litwinów Świata (54,43 proc.). Prestiżowe porażki ponieśli dwaj czołowi politycy LVŽS. Premier Saulius Skvernelis przegrał w wileńskim okręgu Zameczek-Karolinka (Pilaitės-Karoliniškių), a minister zdrowia Aurelijus Veryga w kowieńskim okręgu Poniemuń (Panemunės). W obu przypadkach zwyciężyły ich konkurentki z TS-LKD: Radvilė Morkūnaitė-Mikulėnienė oraz Gintarė Skaistė.
Do ciekawej konfrontacji doszło w okręgu uciańskim, gdzie rywalizowali przewodniczący Litewskiej Partii Socjaldemokratycznej Gintautas Paluckas oraz kandydat TS-LKD Edmundas Pupinis. Po zliczeniu wszystkich danych okazało się, że obaj konkurenci uzyskali identyczną liczbę głosów. O przyznaniu mandatu Pupinisowi zdecydował fakt, że zdobył większą liczbę głosów w pierwszej turze*. Paluckas, podobnie jak Skvernelis i Veryga uzyskał już wcześniej mandat z listy partyjnej. Spośród liderów partyjnych do Sejmu trafi też Remigijus Žemaitaitis, przewodniczący „Wolności i Sprawiedliwości”, który uzyskał mandat w okręgu Kielmy-Szyłele (Kelmės-Šilalės) i będzie jedynym przedstawicielem swojego ugrupowania.
| partia | okręg wielomandatowy | okręgi jednomandatowe | MANDATY ŁĄCZNIE | ||
| poparcie (głosy) | poparcie (proc.) | mandaty | |||
| Związek Ojczyzny-Litewscy Chrześcijańscy Demokraci (TS-LKD) | 292 124 | 24,86 | 23 | 27 | 50 |
| Litewski Związek Rolników i Zielonych (LVŽS) | 204 791 | 17,43 | 16 | 16 | 32 |
| Partia Pracy (DP) | 110 773 | 9,43 | 9 | 1 | 10 |
| Litewska Partia Socjaldemokratyczna (LSDP) | 108 649 | 9,25 | 8 | 7 | 15 |
| Partia Wolności (LP) | 107 093 | 9,11 | 8 | 3 | 11 |
| Ruch Liberałów (LRLS) | 79 755 | 6,79 | 6 | 7 | 13 |
| Akcja Wyborcza Polaków na Litwie-Związek Chrześcijańskich Rodzin (AWPL-ZChR) | 3 | 3 | |||
| Litewska Socjaldemokratyczna Partia Pracy (LSDDP) | 3 | 3 | |||
| „Wolność i Sprawiedliwość” (PLT) | 1 | 1 | |||
| Litewska Partia Zielonych (LŽP) | 1 | 1 | |||
| niezależni | 4 | 4 | |||
Już w niedzielę wieczorem, po ogłoszeniu wstępnych wyników dających zwycięstwo dotychczasowej opozycji, liderzy Związku Ojczyzny oraz Ruchu Liberałów i Partii Wolności zawarli porozumienie w sprawie formowania nowej koalicji. Wszystkie trzy ugrupowania będą posiadać łącznie 74 mandaty w 141-osobowym Sejmie, co powinno pozwolić im na utworzenie stabilnego rządu.
Kandydatką koalicji na premiera ma być przedstawicielka TS-LKD Ingrida Šimonytė (jedna z trzech osób, które zwyciężyły w okręgu jednomandatowym w pierwszej turze). Ta 45-letnia ekonomistka, w przeszłości m.in. minister finansów w rządzie Andriusa Kubiliusa (w czasie poprzednich rządów Związku Ojczyzny) w ubiegłym roku bez powodzenia startowała w wyborach prezydenckich, przegrywając w drugiej turze z Gitanasem Nausėdą. Teraz właśnie w rękach prezydenta będzie leżeć decyzja o powierzeniu Šimonytė misji utworzenia rządu. Powinno to nastąpić w najbliższych tygodniach.
*po ponownym przeliczeniu głosów okazało się, że Pupinis otrzymał 7076 głosów, podczas gdy Paluckas 7071 głosów.
Absolwent Instytutu Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, doktorant na Wydziale Historyczno-Socjologicznym Uniwersytetu w Białymstoku, współpracownik Zakładu Bałtystyki Uniwersytetu Warszawskiego, interesuje się krajami bałtyckimi, stosunkami polsko-litewskimi i polsko-białoruskimi, był współautorem "Programu Bałtyckiego" w Radiu Wnet, publikował m.in. w "Nowej Europie Wschodniej", "New Eastern Europe", "Tygodniku Powszechnym", portalu "Więź" i "Magazynie Pismo".
