Zagrożenia ekologiczne, potrzeba ochrony środowiska i zagadnienia związane ze zrównoważonym rozwojem to tematy regularnie pojawiające się w debacie publicznej. Projekt Eko-Dialogi przybliży młodzieży z Polski i Litwy zagadnienia ekologiczne nawiązując jednocześnie dialog międzykulturowy.
Negatywnych skutków nadmiernej i nieprzemyślanej eksploatacji środowiska doświadczamy wszyscy. Wydaje się, że potrzebne jest prowadzenie działań – pośród jak najszerszego grona osób – które przyczynią się do podniesienia wiedzy w tym zakresie. Refleksja nad kwestiami związanymi z ochroną środowiska nie powinna ograniczać się do wąskich grup specjalistów. Zagadnienia te najlepiej upowszechniać w taki sposób, aby dotrzeć do możliwie największej liczby odbiorców. Wydaje się, że edukacja, skupiona na problemach przyrodniczych, występujących w naszym bezpośrednim otoczeniu, może przyczynić się do budowania proekologicznych postaw, które będą sprzyjały pojawianiu się oddolnych działań służących ochronie przyrody.
Czyste wody i powietrze pozwalają zwiększyć wpływy z turystyki, przyciągają też osoby szczególnie zainteresowane kontaktem z naturą. Brak zanieczyszczeń środowiska zwiększa jakość życia. Zdrowe, nieskażone gleby sprzyjają efektywnemu i zrównoważonemu rolnictwu, na czym korzystają zarówno producenci żywności, jak i jej nabywcy. Zachowanie naturalnych siedlisk zwierząt, pozwala im pozostać z dala od obszarów zurbanizowanych. Środowisko ma ogromny wpływ na nasze życie, więc troska o nie powinna być nadrzędnym interesem wszystkich społeczeństw.
Projekt Eko-Dialogi ma na celu upowszechnianie wiedzy o znaczeniu środowiska w życiu człowieka. Przedsięwzięcie przyczyni się do podniesienia świadomości społecznej w zakresie ochrony przyrody. Projekt realizowany jest przez Fundację Centrum Inicjatyw Regionalnych i Międzynarodowych we współpracy z Vilniaus Miesto Valkatų Klubas, dzięki finansowaniu Polsko-Litewskiego Funduszu Wymiany Młodzieży. Eko-Dialogi łączą problematykę ochrony środowiska naturalnego z działaniami prowadzonymi na rzecz dialogu międzykulturowego. Taki profil przedsięwzięcia wynika z przekonania, iż problemy związane z naturą wykraczają poza podziały narodowe. Są więc one dobrym tematem do prowadzenia działań służących budowaniu porozumienia między przedstawicielami różnych grup narodowych.
Wymiana młodzieżowa stanowiąca kulminacyjne wydarzenie projektu odbędzie się na początku września w Lubinie na Wyspie Wolin. Największa polska wyspa położona jest w pobliżu Delty Świny – obszaru objętego programem Natura 2000. W krajobrazie tego obszaru dominują łąki i szuwary. O wyjątkowości flory tego terenu decyduje występowanie wielu rzadkich i chronionych gatunków, jak: sita Gerarda, świbka morska, woskownica europejska, turówka wonna, długosz królewski (znanego z wielu podań jako Kwiat Paproci) oraz bardzo rzadka babka pierzasta.
Również fauna tego wyjątkowego obszaru zasługuje na szczególną uwagę. Teren ujścia Świny został uznany przez federację BirdLife International – zajmującą się ochroną ptaków – za ostoję ptactwa o znaczeniu międzynarodowym. Według danych tej organizacji na wyspie Wolin można spotkać ponad 240 gatunków ptaków, z czego około 150 odbywa na niej swoje lęgi. Dla porównania, według Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego w całej Polsce spotkać można nieco ponad 450 gatunków.
Uwaga specjalistów skupiona jest na ochronie występującej na tym terenie wodniczki. Ten wędrowny ptak spotykany jest najczęściej na terenach podmokłych. Do lat 60. zamieszkiwał on znaczne obszary Europy Zachodniej, Wschodniej i Azji Zachodniej. Od kilkudziesięciu lat jego populacja spada w wyniku czego obecnie jest zagrożony wyginięciem. Do zmniejszenia liczebności wodniczki przyczynił się przede wszystkim zanik terenów lęgowych, będący konsekwencją osuszaniem terenów podmokłych, a także regulacji rzek. Ptaki te są regularnie obserwowane w Wolińskim Parku Narodowym. Jego tereny zamieszkują również inne ptaki objęte ścisłą ochroną gatunkową, między innymi bąk, bączek, bielik czy derkacz.
W regionie występuje również wiele chronionych gatunków ssaków. Można tu spotkać bobra, wydrę czy rzęsorka. Wybrzeże Bałtyku w tym miejscu sporadycznie odwiedzają foki szare. Koegzystencja wielu gatunków zwierząt – w tym także tych rzadkich – sprawia, że jest to jeden z najciekawszych i najbardziej zróżnicowanych przyrodniczo obszarów kraju.
Różnorodność przyrodnicza wyspy Wolin jest jednak zagrożona. Eksperci wskazują potencjalne zagrożenia dla flory i fauny rejonu Delty Świny: inwestycje budowlane i infrastrukturalne, zanieczyszczanie przyrody odpadami komunalnymi, ingerowanie w równowagę ekosystemu, żeglugę, kłusownictwo, niszczenie siedlisk zwierząt. Pisząc o zagrożeniach środowiska występujących na wyspie wspomnieć należy również o sytuacji związanej ze świnoujskim gazoportem, którego budowa wymagała masowej wycinki drzew i przyniosła zmianę krajobrazu okolicy. Na skutek tej inwestycji – jak ostrzegają niektórzy eksperci – prawdopodobny jest wzrost stopnia zanieczyszczenia wód i powietrza. Mieszkańcy obawiają się, że rozwijany gazoport będzie miał negatywne konsekwencje dla zdrowia i sytuacji materialnej lokalnej społeczności w wyniku zmniejszenia dochodów z turystyki. W kontekście tego rodzaju problemów, istotne wydaje się prowadzenie działań ukierunkowanych na podniesienie świadomości społecznej w kwestii ochrony środowiska, umożliwiającej dialog pomiędzy przedstawicielami różnych grup, na które wpływ mają działania związane z inwestycją.
Okolice Wyspy Wolin wydają się być doskonałym terenem, na którym możliwe jest realizowanie projektów mających na celu podnoszenie świadomości ekologicznej. Uczestnicy projektu Eko-Dialogi będą starali się popularyzować wiedzę na temat środowiska regionu. Podczas organizowanej wymiany, litewsko-polskie pary – realizując zadania terenowe – poznają przyrodę Wyspy Wolin, jej specyfikę oraz grożące jej niebezpieczeństwa. Dzięki samodzielnemu zbieraniu informacji, połączonemu z grupowymi warsztatami na temat zagrożeń środowiska, młodzież biorąca udział w projekcie poszerzy swoją wiedzę i zyska ważne doświadczenie. Na kolejnym etapie projektu, zgromadzone przez uczestników informacje zostaną wykorzystane do stworzenia gry planszowej. Dzięki niej możliwe będzie przekazanie zebranej w ramach projektu wiedzy w ciekawej i przystępnej dla szerokiego grona odbiorców formie.
Ważnym wymiarem Eko-Dialogów jest współpraca grup z Litwy i Polski, która demonstrować będzie możliwość prowadzenia ponadnarodowych działań na rzecz ochrony środowiska. Tego rodzaju inicjatywy wydają się mieć szczególne znaczenie, ponieważ zagrożenia związane z utratą naturalnego bogactwa i różnorodności przyrody dotykają wszystkich ludzi, bez względu na przynależność narodową.
Projekt realizowany jest przez Fundację Centrum Inicjatyw Regionalnych i Międzynarodowych we współpracy z Vilniaus Miesto Valkatų Klubas, dzięki finansowaniu Polsko-Litewskiego Funduszu Wymiany Młodzieży. Projekt objęty został patronatem honorowym Marszałka Województwa Zachodniopomorskiego Olgierda Glebowicza. Przegląd Bałtycki objął projekt patronatem medialnym.
Student etnologii i antropologii kulturowej Uniwersytetu Wrocławskiego, przewodniczący Studenckiego Koła Naukowego Etnologów. Entuzjasta kina, dobrych powieści i spędzania czasu na łonie natury. Uczestnik Projektu Eko-Dialogi.
