Zdewastowane groby, rozkradzione przez złomiarzy ogrodzenie, ścieżki prowadzące przez środek mogiły, pseudoalejki wybrukowane kapslami po piwie i góra śmieci. Tak wygląda zabytkowy cmentarz ewangelicki w Mrągowie – donosił portal Radia Olsztyn. Wiosną 2016 roku wszystko zaczęło się zmieniać.
Jednak to, co mrągowian zbulwersowało najbardziej, to kwietniowa wycinka drzew. Na teren luterańskiej nekropolii wjechał ciężki sprzęt i zniszczył nagrobki. Powstały koleiny. – Firma, która prowadziła wycinkę, zrobiła to jak należy, ale niestety nie powinna tam wprowadzać ciężkiego transportu – mówiła radiu burmistrz Otolia Siemieniec. Na nagrobkach znaleziono jednak także ślady opon. Na sytuację oburzyła się społeczność mrągowian, powołując do życia Społeczny Komitet Ratowania Cmentarza Ewangelickiego. Napisali list otwarty do pani burmistrz Mrągowa. Wiele pomogła reakcja lokalnych mediów. Burmistrzyni zadeklarowała, że zajmie się sytuacją cmentarza i postara naprawić szkody.
– Ludzie cmentarza nie szanują, no cóż, tu małe miasteczko, oni siadają na tych grobach, piją bardzo często piwo, jak się zwróci uwagę, to wtedy, „o, to są stare groby, w ogóle o co chodzi” – skarżyły się w kwietniu radiu młode mieszkanki Mrągowa. Ktoś jednak w tym mazurskim mieście postanowił coś z tą sytuacją zrobić.
***
W kulturze chrześcijańskiej cmentarz jest pewnym tabu. Jako Społeczny Komitet Ratowania Cmentarza Ewangelickiego (SKRCE) chcemy zwrócić uwagę na potrzebę ratowania cmentarza ewangelickiego w naszym mieście. Komitet powstał w kwietniu 2016 roku, by spełnić nasz cel. Podsumowując kilka miesięcy naszej działalności możemy powiedzieć, że zmiana następuje powoli, aczkolwiek sukcesywnie. Zmienia się nastawienie do sygnalizowanej potrzeby ratowania tego niezwykłego miejsca. Zabytkowy cmentarz ewangelicki pochodzi prawdopodobnie z przełomu XVII i XVIII wieku. Staramy się otoczyć cmentarz szczególną opieką władz Mrągowa, integrujemy działania służb miejskich ze społecznym czynem na rzecz prac konserwatorskich. SKRCE liczy obecnie kilkanaście osób, znanych i rozpoznawalnych w naszym regionie. Wiele już się udało zrobić, m.in. policja ujęła sprawców bezczeszczenia grobów, wzmocniono nadzór na obiektem służb komunalnych. Społeczny Komitet nawiązał współpracę z organizacjami zajmującymi się ochroną zabytków, wsparcia udzieliła nam wspólnota ewangelicka Mrągowa i gminy Sorkwity. W ratowanie cmentarza zaangażowała się Fundacja „Borussia” oraz władze powiatowe w Mrągowie. Nagraliśmy audycje informacyjne o sytuacji cmentarza. Publikujemy materiały w prasie i mediach lokalnych. Dziękujemy w tym miejscu redakcji Przeglądu Bałtyckiego za zainteresowanie naszym problemem.
SKRCE zgłosił potrzebę naprawy ogrodzenia na cmentarzu ewangelickim jako zadanie dla Mrągowskiego Budżetu Obywatelskiego. Każdemu dziękujemy za oddany głos, który oznacza szansę na normalność, godne wspominanie, możliwość zachowania szacunku wobec zabytkowej nekropolii naszego miasta.
Cmentarz ewangelicki jest zabytkiem, a także przede wszystkim świadectwem naszej tożsamości, dziejowym łącznikiem z dawnym i dzisiejszym Mrągowem, z jego luterańską tradycją. Zrozumienie własnej przeszłości warunkuje integrację, wpływa społecznie na zdrowe życie. Udział 76 mieszkańców w głosowaniu na zadania Mrągowskiego Budżetu Obywatelskiego, jest ważny dla nas, gdyż liczy się każdy głos, oznacza to zaangażowanie poszczególnych osób i społeczności lokalnych na rzecz ratowania cmentarza ewangelicko-augsburskiego.
Ewigkeitssonntag w Mrągowie
Przed nami szczególny czas pamięci. Chcemy nawiązać do protestanckiego święta. Niedziela Wieczności (niem. Ewigkeitssonntag – „niedziela wieczności”) – jest to ostatnia niedziela w roku liturgicznym części kościołów protestanckich. Święto ma wymiar eschatologiczny, zogniskowane jest wokół rozmyślań nad sensem ludzkiego przemijania, nadzieją zmartwychwstania umarłych i zbliżaniem się Sądu Ostatecznego. W Polsce Niedzielę Wieczności obchodzi Kościół Ewangelicko-Augsburski, Kościół Ewangelicko-Reformowany i Kościół Ewangelicko-Metodystyczny (parafie mazurskie).
„Ządźborskie pola pamięci. Światełko pamięci na mrągowskim wzgórzu wspomnień” to wydarzenie, które przygotowaliśmy spontanicznie, ucząc się od siebie zrozumienia mazurskiej kultury. A będzie ono polegało na warsztatach kulturowych połączonych z praktycznym działaniem, m.in uprzątnięciem śmieci z terenu cmentarza ewangelickiego w Mrągowie. Pierwsze spotkanie robocze, podczas którego przewidziano sprzątanie cmentarza odbędzie się w najbliższą sobotę o godzinie 12.00.
Miłośników Mazur zapraszamy na zajęcia i warsztaty terenowe oraz wykład w niedzielę (29 października) o godzinie 14.00. Na terenie cmentarza ewangelickiego organizujemy wykład-pogadankę z następującymi punktami:
- Wytłumaczenie znaczenia zabytkowych nekropolii dla mazurskiego krajobrazu kulturowego
- Przybliżenie funkcji ogrodów sakralnych na przykładzie zachowanych roślin i ich roli w kulturze mazurskich nekropolii
- Ochrona mazurskich cmentarzy jako przyczynek do zachowania tożsamości społeczności lokalnych Mazur na przykładzie mrągowskiego cmentarza ewangelicko-augsburskiego.
Ruina przez zapomnienie?
Przypomnę, że cmentarz ewangelicki zagrożony jest ruiną przez zapomnienie – o tym też Państwu opowiemy, składając relację z prac SKRCE od kwietnia 2016 roku do chwili obecnej. Więcej o naszych działaniach przeczytacie Państwo na stronie: facebook.com/cmentarzewangelickiwmragowie/.
„Ządźborskie pola pamięci. Światełko pamięci na mrągowskim wzgórzu wspomnień” zorganizowane jest przy współpracy Społecznego Komitetu Ratowania Cmentarza Ewangelicko Augsburskiego w Mrągowie oraz Instytutu Hortiterapii i Międzynarodowego Stowarzyszenia Miłośników Twórczości Ernsta Wiecherta w ramach Mrągowskich Inicjatyw Senioralnych – projekt „Mrągowscy Seniorzy w Akcji” realizowany przez stowarzyszenie Patriotyczne Mrągowo, Młodzieżowe Stowarzyszenie Inicjatyw Sportowych oraz Urząd Miasta w Mrągowie sfinansowany ze środków Rządowego Programu na rzecz Aktywności Społecznej Osób Starszych Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.
Wszystkie zdjęcia pochodzą ze strony Cmentarz Ewangelicki w Mrągowie – Komitet Ratowania na Facebooku.
Mrągowska społeczniczka, florystka, hortiterapeutka, dziennikarka, założycielka i prezeska Instytutu Hortiterapii "Zielony Promień", który jest pierwszą w Polsce jednostką zajmującą się edukacją w zakresie turystyki prozdrowotnej i rehabilitacji przez kontakt z roślinami, ogrodoterapią. Angażuje się na rzec zachowania starego cmentarza ewangelickiego w Mrągowie. Od lat związana z Radiem Wnet.
