Na mapie warszawskich imprez poświęconych wielokulturowości pojawiło się nowe wydarzenie: Dzień Kultur Mozaika Warszawska, organizowany przez Europejski Dom Spotkań Młodzieży, który odbędzie się w sobotę, 24 września. W ramach wydarzenia planowana jest m.in. prezentacja kultury białoruskiej.
„Warszawa dla Warszawiaków? Nie tylko! Może ciężko w to uwierzyć, ale w stolicy mieszkają przedstawiciele ponad 150 rożnych narodowości!” – takim hasłem organizatorzy zachęcają do udziału w Mozaice Warszawskiej. W programie imprezy przewidziano prezentację sześciu państw: Azerbejdżanu, Białorusi, Gruzji, Kazachstanu, Mołdawii i Ukrainy. Pomysłodawczynią wydarzenia jest Maryia Hlukhava, która w EDSM odpowiada za koordynację projektów. Maryia jest Białorusinką, pochodzi z Brześcia, w Warszawie studiowała w Studium Europy Wschodniej na Uniwersytecie Warszawskim.
„Zajmuję się projektami, które mają na celu europeizację i demokratyzację. Skupiam się na krajach Partnerstwa Wschodniego, np. dużo współpracujemy z Ukrainą. Zajmuję się też projektami lokalnymi, takimi jak właśnie Mozaika Warszawska” – wyjaśnia Maryia. Ostatnio EDSM organizował m.in. projekt „Reporterzy w Podróży” – skierowany do młodzieży w wieku 15-17 lat: młodzi Polacy opisywali swój pobyt w Niemczech, Niemcy – w Polsce. Inny projekt to warsztaty dziennikarskie dla redaktorów warszawskich gazetek szkolnych.
Mozaika Warszawska to pierwszy projekt tego rodzaju. Maryia Hlukhava tłumaczy, że jest to jej własna inicjatywa. Nie ukrywa, że wpadła na ten pomysł w reakcji na wzrost nastrojów niechęci wobec cudzoziemców. „To moja próba spacyfikowania tych nastrojów” – wyjaśnia. – „Zauważyłam, że w mediach jest dużo agresji wobec mniejszości. Mówi się, że Polacy są narodem homogenicznym. Pomyślałam, że warto pokazać, że Warszawa tak naprawdę łączy w sobie dużo narodowości, pokazać przyjazne narody i różne kultury”.
Organizatorzy zdecydowali, że na Mozaice Warszawskiej będą prezentowane państwa dawnego ZSRR. „Chciałam pokazać Polakom, że Związek Radziecki to nie tylko Rosja, że są to różne narody, wiele różnych kultury, chciałam pokazać ten koloryt” – wyjaśnia Maryia Hlukhava. Zaznacza, że nie miała problemu ze znalezieniem chętnych do udziału w imprezie: „Prawie wszyscy, do których się zwróciłam bardzo pozytywnie odpowiedzieli”.
W programie imprezy przewidziano prezentacje tradycyjnych produktów i kuchni narodów-uczestników, występy muzyczne i warsztaty. „Będą mołdawskie wino i konfitury, warsztat taneczny ukraiński, warsztat białoruskiego tańca ludowego, wyroby ceramiczne, jedzenie, zagrają zespoły Rada z Białorusi, Kałyna i More z Ukrainy” – wylicza Maryia Hlukhava.
Na stoisku białoruskim nie zabraknie popularnych w ostatnim czasie produktów korzystających z tradycyjnych ornamentów i symboliki. Białoruś reprezentować będzie Białoruski Dom w Warszawie – funkcjonująca od kilku lat instytucja, powstała z inicjatywy niezależnych działaczy białoruskich przebywających w Polsce, nazywana „niezależną ambasadą Białorusi”. Białoruski Dom zajmuje się nie tylko informowaniem o sytuacji politycznej na Białorusi, ale także promocją białoruskiej kultury i literatury, czy języka – od roku w siedzibie organizacji odbywają się zajęcia językowe „Mowa Nanowa”.
Działalność Białoruskiego Domu to tylko jeden z przejawów aktywności Białorusinów w Warszawie. Jednak zdaniem Maryi Hlukhavy wydarzeniom białoruskim w stolicy Polski nadal brakuje odpowiedniego wsparcia finansowego i promocji: „Niektóre z wydarzeń, które wydają się interesujące, nie są wystarczająco rozpropagowane” – tłumaczy. – „Ale cieszę się, że Białorusini się pokazują”. Maryia przypomina, że według statystyk jej rodacy stanowią obecnie drugą pod względem wielkości grupę cudzoziemców w Warszawie po Ukraińcach.
Ukraińskie imprezy w stolicy mogą na pewno liczyć na większą frekwencję. „Ukraińców jest więcej” – wyjaśnia Maryia. – „Więc więcej jest też inicjatyw. Są różne stowarzyszenia, które ze sobą współpracują lub konkurują, ale cały czas coś się dzieje – bo jest odbiorca, który chętnie na to odpowiada”. Białorusini mieszkający w Warszawie zdaniem Maryi dzielą się na tych bardziej antyreżimowych i tych bardziej obojętnych, którzy nie interesują się polityką: „Być może przez to trudno znaleźć odbiorcę”.
Jednak Mozaika Warszawska skierowana jest przede wszystkim do Polaków. „Chciałam pokazać Polakom, że są takie kraje i że są ciekawe” – mówi Maryia. Ma też nadzieję, że Polacy, którzy odwiedzą Mozaikę Warszawską zainteresują się prezentowanymi krajami i zechcą je odwiedzić. Pomysłodawczyni imprezy liczy także na to, że Mozaika stanie się imprezą cykliczną i już teraz planuje prezentacje kolejnych kultur obecnych w Warszawie.
Dzień Kultur Mozaika Warszawska odbędzie się w sobotę, 24 września, w godzinach 14:00-18:00 w Ogrodzie Zespołu Placówek Europejski Dom Spotkań Młodzieży przy ul. Długiej 18/20, obok placu Krasińskich (więcej informacji: www.edsm.pl).
Absolwent Instytutu Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, pracownik Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, interesuje się krajami bałtyckimi, stosunkami polsko-litewskimi i polsko-białoruskimi, był współautorem "Programu Bałtyckiego" w Radiu Wnet, publikował m.in. w "Nowej Europie Wschodniej", "New Eastern Europe", "Tygodniku Powszechnym", portalu "Więź" i "Magazynie Pismo". Autor książki "Litwa po litewsku" (Wydawnictwo Czarne, 2024).
