Dobiega końca historia, która zaczęła się od żartu. Nadawany w fińskim radiu publicznym Yle cotygodniowy serwis informacyjny po łacinie nie wróci po wakacjach na antenę. Audycja „Nuntii Latini” przetrwała w eterze 30 lat, kierownictwu stacji nie udało się jednak znaleźć następców dla dotychczasowych prowadzących.
Ostatnie wydanie pięciominutowej audycji „Nuntii Latini” („Wiadomości po łacinie”) na antenie radia Yle wybrzmiało 14 czerwca. W programie znalazło się m.in. miejsce na informacje o porozumieniu między Stanami Zjednoczonymi i Meksykiem ws. migracji oraz rozmowach przywódców Rosji i Chin. Prowadzący poinformowali też swoje audytorium, że program „post ferias aestivas non continuabuntur” („nie zostanie wznowiony po wakacjach”).
Najwierniejsi słuchacze towarzyszyli „Nuntii Latini” od pierwszego wydania 1 września 1989 roku. Początki przypomniał niedawno jeden z producentów stacji Yle Ari Meriläinen. „Ojcem pomysłu był dziennikarz i działacz kultury Hannu Taanila” – wspomina. A wszystko zaczęło się w pewnej winiarni w Rovaniemi, gdy Reijo Pitkäranta – wówczas wykładowca łaciny na Uniwersytecie Helsińskim – przetłumaczył wygłoszoną tam przez Taanilę mowę. „A czy można napisać wiadomości po łacinie?” – zaintrygował się dziennikarz. „Tak” – odparł Pitkäranta, który wkrótce potem został jednym z producentów programu.
Od momentu pojawienia się na falach fińskiego radia w każde piątkowe popołudnie w „Nuntii Latini” przedstawiano podsumowanie najważniejszych informacji krajowych i zagranicznych z mijającego tygodnia. Nie zabrakło w nich relacji z przełomowych wydarzeń w życiu Finlandii i całego świata. „Najbardziej zapadającymi w pamięć momentami było przygotowywanie wiadomości o tragedii promu »Estonia«, zamachu na dwie wieże w Nowym Jorku i tsunami na Oceanie Indyjskim” – wspomina Reijo Pitkäranta.
Od samego początku (i aż do końca) audycję razem z Pitkärantą współtworzyli profesor Tuomo Pekkanen oraz lektorka Virpi Seppälä-Pekkanen. Z czasem audycja zaczęła się również pojawiać w Internecie. W swoich najlepszych latach gromadziła ok. 40 tysięcy słuchaczy w Finlandii i za granicą, m.in. w Watykanie (twórcy otrzymali nawet podziękowania od papieża). W ostatnich latach audytorium stanowiło ok. 600-800 osób tygodniowo. „Dla latynistów zarówno w Finlandii, jak i na całym świecie »Nuntii Latini« było ożywiającym memento dla języka, który wyszedł już z użycia” – pisze Ari Meriläinen.
Z biegiem lat w „Nuntii Latini” pojawiali się kolejni autorzy i spikerzy, wywodzący się głównie ze środowiska akademickiego. Ostatecznie jednak nie udało się znaleźć następców dla trojga jego twórców. „Ci sami ludzie robili to tydzień w tydzień przez 30 lat i nie są już tak młodzi, jak kiedyś” – tak decyzję o zakończeniu nadawania tłumaczy w rozmowie z agencją AFP dyrektor programowy Yle Radio 1 Kaj Farm.
Przyszłość „Nuntii Latini” już wcześniej stanęła pod znakiem zapytania. Kierownictwo stacji po raz pierwszy decyzję o zamknięciu programu podjęło w 2017 roku. Wówczas zaprotestowali jednak słuchacze, którzy zasypywali adresy Yle prośbami o pozostawienie audycji na antenie. Poskutkowało – dyrekcja mediów publicznych przedłużyła nadawanie o kolejne dwa lata. „Yle niezwykle ceni wysiłki profesorów i ich zespołu specjalistów w zakresie łaciny. To dzięki ich osobistemu wysiłkowi i fachowej wiedzy program przetrwał przez te wszystkie lata” – mówił wówczas dyrektor kreatywny Yle Ville Vilén.
Zgodnie z klasyczną horacjańską sentencją „Non omnis moriar” program nie znika z eteru całkowicie. W Internecie nadal dostępne będzie archiwum audycji, gromadzone tam od 2011 roku. Filologom klasycznym i miłośnikom języka antycznego Rzymu pozostaje szukanie podobnych programów w innych stacjach radiowych. „Sądząc po reakcjach, świat będzie tęsknić za »Nuntii Latini«” – zauważa jednak prof. Pekkanen – „Przesyłamy wam gorące podziękowania za te wszystkie lata!”.
Absolwent Instytutu Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, pracownik Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, interesuje się krajami bałtyckimi, stosunkami polsko-litewskimi i polsko-białoruskimi, był współautorem "Programu Bałtyckiego" w Radiu Wnet, publikował m.in. w "Nowej Europie Wschodniej", "New Eastern Europe", "Tygodniku Powszechnym", portalu "Więź" i "Magazynie Pismo". Autor książki "Litwa po litewsku" (Wydawnictwo Czarne, 2024).
