W niedzielę po trwającej ponad trzy lata przerwie otwarto w Lüneburgu Wschodniopruskie Muzeum Krajowe (Ostpreußisches Landesmuseum). Odnowiona wystawa została przy okazji wzbogacona o sekcję poświęconą Niemcom bałtyckim („Deutschbalten”, względnie po 1933 roku w propagandzie nazistowskiej „Baltdeutschen”), którzy zamieszkiwali Kurlandię i Inflanty, a po 1918 r. Łotwę i Estonię. Muzeum w Lüneburgu (Dolna Saksonia) to jedyna placówka w Niemczech, którą w całości poświęcono Prusom Wschodnim, regionowi powstałemu w XVIII wieku z Prus Książęcych, ze stolicą w Królewcu, rozciągającemu się od Działdowa na południu po Kłajpedę na północy i od Kwidzyna na zachodzie po Ełk na wschodzie. W 1919 roku Prusy Wschodnie zostały pozbawione okręgu Kłajpedy, który cztery lata później zajęła Litwa, zaś w 1945 r. teren prowincji podzielono po połowie między Polskę i Związek Sowiecki. Dziś rozciąga się tutaj województwo warmińsko-mazurskie oraz obwód kaliningradzki.
Wschodniopruskie Muzeum Krajowe (Ostpreußisches Landesmuseum) zostało założone w 1987 roku i za zadanie miało upamiętniać historię, kulturę i krajobraz niemieckich terenów utraconych w wyniku II wojny światowej. W 1945 r. z Prus Wschodnich wypędzono tę część ludności niemieckiej, która nie zdążyła stamtąd uciec przed zbliżającą się Armią Czerwoną. Tereny te zasiedlono nowymi mieszkańcami – Warmię i Mazury polskimi i ukraińskimi przesiedleńcami, obwód kaliningradzki ludnością rosyjskojęzyczną, zaś okręg Kłajpedy Rosjanami i Litwinami. Do lat siedemdziesiątych w regionie mieszkała wciąż spora część ludności rodzimej, a więc Warmiaków i Mazurów, którzy później wyjechali masowo do Bundesrepubliki. Z kolei do zachodnioniemieckiej Dolnej Saksonii trafiło w 1945 r. wiele milionów wypędzonych ze wschodnich Niemiec, w tym także wielu Wschodnioprusaków. Rejon Lüneburgu nazywano nawet z tej racji „małymi Prusami Wschodnimi” („Klein-Ostpreußen”).
Prekursorem obecnej placówki muzealnej było powstałe w 1958 r., z inicjatywy tylżanina Hansa-Ludwiga Loeffkego, „Wschodniopruskie Muzeum Myśliwskie – Dziczyzna, Las i Konie” („Ostpreußische Jagdmuseum – Wild, Wald und Pferde“), które mieściło się na starówce. Wkrótce obiekt padł jednak ofiarą pożaru, w związku z czym otwarto go ponownie w 1964 r. przy Salzstraße. W 1978 r. muzeum wspomniał w swojej książce wybitny pisarz rodem z Ełku Siegfried Lenz. W 1987 r. doszło do ostatecznego przekształcenia wcześniejszego Wschodniopruskiego Muzeum Myślistwa w Krajowe Muzeum Wschodniopruskie, które posiada w swojej kolekcji dzieła niemieckiej graficzki, rzeźbiarki i malarki związanej z Królewcem Käthe Kollwitz (1867–1945), impresjonisty Lovisa Corintha pochodzącego z Tapiewa, obecnie Gwardiejsk (1858–1925), a także przedmioty należące do królewieckiego filozofa Immanuela Kanta (1724–1804), które przejęto w 2016 r. z Muzeum w Duisburgu. W 2024 r. będzie obchodzona trzechsetna rocznica urodzin Kanta.
– Wschodniopruskie Muzeum Krajowe jest ważnym ambasadorem kultury europejskiej – powiedziała podczas otwarcia placówki niemiecka minister kultury Monika Grütters (CDU). Według niej należy twórczo zmierzyć się z niemieckim dziedzictwem w Europie Środkowej i Wschodniej, a także koncentrować się na tym, co łączy narody w tym regionie. Dzięki temu łatwiej będzie pokonać kryzysy i konflikty. Dyrekcja muzeum zachęca obecnie zwiedzających możliwością „zbadania bursztynu w miejscowym laboratorium”, „zajrzenia z wysokiego miejsca w rozległe lasy dawnych Prus Wschodnich”, „obserwacji drogi Prus do Rzeszy Niemieckiej”, wysłuchania opowieści o losie wypędzonych w 1945 r., a także poznania słynnej rasy koni z Trakenów (Trakehner Pferde). Z okazji otwarcia nowej ekspozycji muzeum zaprasza przez najbliższe dni i tygodnie na specjalne wydarzenia związane z muzyką, opowieściami i grami.
Muzeum Wschodniopruskie jest zarządzane przez Fundację Kulturalną Prus Wschodnich (Ostpreußische Kulturstiftung). Jest finansowane na poziomie federalnym, jak również landowym (wspiera je land Dolna Saksonia, obecnie rządzony przez „wielką koalicję” SPD i CDU). Renowacja muzeum kosztowała sześć milionów euro. Do 2022 r. Dolna Saksonia chce dołożyć jeszcze do tego projektu kolejne dwa miliony.
Cennik muzeum i mapa Lüneburga: www.ostpreussisches-landesmuseum.de/besuch/.
W 2010 r. współzałożyciel Programu Bałtyckiego Radia Wnet, a później jego redaktor, od lat zainteresowany Łotwą, redaktor strony facebookowej "Znad Daugawy", wcześniej pisał o krajach bałtyckich dla "Polityki Wschodniej", "Nowej Europy Wschodniej", Delfi, Wiadomości znad Wilii, "New Eastern Europe", Eastbook.eu, Baltica-Silesia. Stale współpracuje także z polską prasą na Wschodzie: "Znad Wilii", "Echa Polesia", "Polak na Łotwie". Najlepiej czuje się w Rydze i Windawie.
