Estonia, podobnie jak Polska, świętuje w tym roku stulecie niepodległości. Radosną rocznicę uczcimy na festiwalu Wratislavia Cantans wspólnym występem estońskiego chóru Collegium Musicale i polskiej NFM Orkiestry Leopoldinum. Chór, choć młody, zdobył już wiele nagród, m.in. na początku swojej działalności został okrzyknięty chórem roku, a jego założyciel Endrik Üksvärav – młodym dyrygentem roku. W wykonaniu tych dwóch zespołów zabrzmią utwory współczesnych kompozytorów z obu krajów.
Szeroka woda to pierwszy w twórczości Henryka Mikołaja Góreckiego cykl pieśni chóralnych opartych na piosenkach ludowych. Teksty i melodie kompozytor zaczerpnął z pięknie ilustrowanych książek dla dzieci Jadwigi Gorzechowskiej (Szeroka woda) oraz Jadwigi Gorzechowskiej i Marii Kaczurbiny (Jak to dawniej na Kurpiach bywało). Górecki delikatnie ubarwił oryginalne melodie oraz podkreślił ich charakter pełen nostalgii i melancholii. Efektowne i pełne wdzięku Trzy utwory w dawnym stylu to dużo wcześniejszy cykl, z młodych – awangardowych – lat kompozytora. W 1963 r. jego przyjaciel, ówczesny szef Polskiego Wydawnictwa Muzycznego, zarzucił jego kompozycjom brak melodii. Górecki udowodnił, że potrafi komponować utwory o wyraźnej linii melodycznej i żywej rytmice, pisząc trzy wysmakowane stylizacje muzyki renesansowej. Pierwszy utwór to subtelna, liryczna pieśń, która urzeka pięknem brzmienia. Drugi jest ludowym tańcem opartym na rytmicznym ostinato. Z kolei w trzecim utworze – kulminacyjnym – Górecki zbliżył się do ekspresji znanej z jego kompozycji serialnych. Nawiązaniem do muzyki dawnej jest także motet Pawła Szymańskiego In Paradisum, wykorzystujący szczególnie popularny w średniowieczu i renesansie gatunek wokalny. Utwór przyniósł Szymańskiemu główną nagrodę Konkursu Międzynarodowej Fundacji Muzyki Polskiej w 1995 r.
W Stabat Mater kompozytor Tõnu Kõrvits połączył słynną łacińską sekwencję z motywami estońskiej muzyki ludowej. Pieśń o bolejącej pod krzyżem Matce Boskiej napisał w orientalnej w brzmieniu skali muzycznej z południowo-wschodniej Estonii, spotykanej w tradycyjnych pieśniach o smutnej wymowie. Erkki-Sven Tüür to żywa estońska legenda. Usłyszymy jego Igavik (Wieczność) – utwór poświęcony pamięci Lennarta Meriego, pisarza i polityka, pierwszego prezydenta Estonii po ponownym odzyskaniu niepodległości na początku lat 90. Osobista historia Meriego obrazuje trudne w XX wieku losy kraju: był synem dyplomaty i uczył się w zagranicznych szkołach aż do aneksji Estonii przez ZSRR i wywiezienia całej rodziny na Syberię, gdzie w wieku dwunastu lat pracował jako drwal. Po powrocie do kraju studiował historię, jednak nie pozwolono mu na pracę w zawodzie; przez lata odmawiano mu też wydania paszportu. Dzięki talentowi literackiemu zdobył międzynarodowe uznanie, które wykorzystał w działalności na rzecz ojczyzny. W końcu został głową wolnego już państwa i sprawował tę funkcję przez dwie kadencje.
Drugi utwór Tüüra jest dedykowany pamięci estońskiego dyrygenta Peetera Liljego. Poświęcanie swoich dzieł nietuzinkowym postaciom wpisuje się w założenia kompozytorskie Tüüra, który chce, żeby jego twórczość stawiała pytania egzystencjalne. Pragnie on także pobudzać kreatywność słuchaczy. Nie bez znaczenia dla charakteru kompozycji Tüüra są jego muzyczne początki – karierę zaczynał jako lider zespołu grającego rock progresywny. Festiwalowy koncert będzie znakomitą okazją do poznania fascynującej kultury tego bałtyckiego kraju oraz do przyjrzenia się różnym obliczom muzyki współczesnej czerpiącej inspirację z twórczości dawnej i ludowej.
Wykonawcy:
Endrik Üksvärav – dyrygent
Collegium Musicale
NFM Orkiestra Leopoldinum
Program:
Paweł Szymański In Paradisum
Henryk Mikołaj Górecki Szeroka woda op. 39
Tõnu Kõrvits Stabat Mater
***
Henryk Mikołaj Górecki Trzy utwory w dawnym stylu
Erkki-Sven Tüür Igavik in memoriam Lennart Meri, Requiem in memoriam Peeter Lilje
Koncert odbędzie się 11 września o godz. 19:00
Przegląd Bałtycki powstał w styczniu 2015 r. Serwis dostarcza informacji nt. państw regionu Morza Bałtyckiego.
