W środę, 1 maja, w sali koncertowej Centrum Kulturalno-Kongresowego Jordanki w Toruniu, Białoruska Orkiestra Symfoniczna z Mińska koncertem marszałkowskim zainaugurowała XXVI Festiwal Muzyki i Sztuki Krajów Bałtyckich Probaltica, który już od ponad dwudziestu lat jest niepowtarzalną okazją do zapoznania się z kulturą wszystkich krajów leżących nad Morzem Bałtyckim oraz Białorusi i Ukrainy.
Probaltica jest stałym punktem w wiosennym programie kulturalnym Torunia – odbywa się zawsze w maju, nieprzerwanie od 1994 roku. Pierwsza edycja odbyła się zaledwie trzy lata po upadku Związku Radzieckiego – koncepcja zorganizowania festiwalu pojawiła się w momencie odradzania się republik bałtyckich, czyli Litwy, Łotwy oraz Estonii. Wówczas okazało się, że mieszkańcy państw położonych nad Bałtykiem to swego rodzaju bliscy nieznajomi – mimo geograficznej bliskości niewiele wiedzą o kulturze swoich sąsiadów, dlatego festiwalowi od początku przyświeca idea prezentowania dorobku kulturalnego wszystkich państw położonych w basenie Morza Bałtyckiego. Ze względu na liczne związki historyczne i kulturowe parę lat temu do grona tego dołączyły także Białoruś i Ukraina.
Ze względu na ciekawy program artystyczny Probaltica co roku cieszy się bardzo dużym zainteresowaniem publiczności – w ciągu ponad dwudziestu lat istnienia część wydarzeń festiwalowych odbyła także w innych polskich miastach, m.in. Grudziądzu, Gdańsku i Warszawie, a także za granicą, m.in. na Litwie i w Szwecji. Festiwal został również dostrzeżony w Brukseli – Komisja Europejska kilkukrotnie uznała go za jeden z najlepszych pomysłów na integrację europejską, otrzymał on także wsparcie finansowe w ramach unijnego programu Kultura 2000.
Pomysłodawcą oraz dyrektorem festiwalu jest Henryk Giza, dyrektor artystyczny i kontrabasista Zespołu Kameralnego Multicamerata oraz członek Toruńskiej Orkiestry Symfonicznej. Stały patronat nad imprezą objęli Prezydent Torunia, Marszałek Województwa Kujawsko-Pomorskiego oraz Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Od paru lat koncerty organizowane są głównie w CKK Jordanki, ale część wydarzeń odbywa się także w toruńskim ratuszu, Dworze Artusa, obiektach Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, kościołach czy na scenach plenerowych rozmieszczonych w obrębie toruńskiej starówki. Od początku istnienia imprezy wstęp na większość wydarzeń jest bezpłatny.
Rozpoczynający się w środę festiwal, w tym roku odbywa się pod hasłem „1519-2019 – złote lata kultury polskiej”, które nawiązuje do 500. rocznicy przyjazdu do Torunia króla Zygmunta I Starego w związku z rozpoczęciem ostatniej wojny z zakonem krzyżackim. Wiek XVI i przypadające na ten czas lata panowania na tronie polskim ostatnich przedstawicieli dynastii Jagiellonów uważane są powszechnie za złoty wiek dziejów Rzeczypospolitej – w tym czasie nastąpił także rozkwit polskiej kultury. Organizatorzy festiwalu podkreślają, że w ciągu niespełna trzech tygodni chcieliby podsumować to, co w czasie pięciu wieków wydarzyło się w polskiej muzyce. Ze względu na ustanowienie przez Sejm i Senat roku 2019 Rokiem Stanisława Moniuszki, XXVI edycja imprezy została także poświęcona ojcu polskiej opery narodowej, którego kompozycje będzie można usłyszeć podczas większości koncertów. Stanisław Moniuszko urodził się na terenie obecnej Białorusi, a w ciągu niemal dwudziestu lat swojego życia mieszkał w Wilnie, gdzie nie tylko zapoznał przyszłą żonę, ale także napisał część swoich najbardziej znanych dzieł, w tym uznawaną za polską operę narodową „Halkę”.
Podczas tegorocznej edycji imprezy, poza wspomnianą już Białoruską Orkiestrą Symfoniczną z Mińska, publiczności zaprezentują się m.in. szwedzki zespół Gotlands Blasarkvintett, Terem Quartet z Petersburga, Kaunas Big Band z Kowna, organista Kościoła Uniwersyteckiego Św. Jana w Wilnie Vidas Pinkevičius oraz artyści związani ze sceną warszawską i toruńską. Pod patronatem Konsula Honorowego Republiki Finlandii w Toruniu Tadeusza Pająka odbędzie się koncert fińskiego duetu Duo Dryades, składającego się z artystek grających na bandoneonie i gitarze dziesięciostrunowej. Ze szczegółowym programem festiwalu można zapoznać się na jego oficjalnej stronie internetowej (probaltica.art.pl), za pośrednictwem której można także przeczytać i bezpłatnie pobrać katalog zawierający dokładne opisy wszystkich wydarzeń oraz występujących artystów.
W tym roku wstęp na wszystkie wydarzenia jest wolny. Bezpłatne wejściówki na koncerty można odebrać w kasie Ratusza Staromiejskiego oraz w salach koncertowych na godzinę przed koncertem. Wejściówki na imprezy odbywające się w CKK Jordanki można odebrać w kasie obiektu w godzinach 13:00-17:00 oraz na godzinę przed koncertem. Tegoroczna Probaltica potrwa do 21 maja.
Absolwentka bałtystyki na Uniwersytecie Warszawskim oraz studentka uniwersytetów w Wilnie, Kłajpedzie i Rydze. Interesuje się historią i kulturą krajów bałtyckich. W wolnych chwilach pływa, biega, jeździ na rowerze lub nartach oraz podróżuje po Europie i fotografuje. Torunianka.
