Na początku grudnia czeka nas kolejne spotkanie w ramach cyklu Teatry Europy, organizowanego od 2014 roku przez Gdański Teatr Szekspirowski i Fundację Theatrum Gedanense. Tym razem tematem będzie Republika Estonii, która w tym roku świętuje stulecie uzyskania niepodległości. W programie Tygodnia Estońskiego znajdą się emocjonujące spektakle, rozprawiające się z demonami przeszłości, żywiołowy teatr tańca z estońską i hinduską muzyką oraz niezapomniany koncert na sześć wybitnie utalentowanych głosów. W programie również wystawy, spotkania oraz przegląd kina estońskiego (m.in. głośny film „Listopad” z muzyką Michała Jacaszka). Na wszystkie wystawy oraz projekcje filmów i spotkania wstęp jest wolny.
Tydzień Estoński organizowany jest przez Fundację Theatrum Gedanense oraz Gdański Teatr Szekspirowski. Partnerem Tygodnia Estońskiego w GTS jest Teatr R.A.A.A.M. z Tallinna. Tydzień Estoński objęty jest patronatem Ambasady Estonii w Warszawie. Wydarzenie współfinansowane jest ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
PROGRAM:
„Wilkołak”
Teatr R.A.A.A.M., Tallin, Estonia
6 i 7 grudnia 2018, godz. 19:00, 2 h 25 min
Gdański Teatr Szekspirowski
„Wilkołak”, to spektakl pochodzącego z Jakucji Sergey’a Potapova, wnuka szamana, jednego z najważniejszych współczesnych reżyserów, laureata Złotej Maski (za „Makbeta” Eugène’a Ionesco), okrzykniętego „Jakuckim Tarantino”. Rozpoczyna się gwałtownie – egzekucją młodej dziewczyny przed świątynią, a następnie…napięcie rośnie. To opowieść o podziale na „my” i „oni”, o budzeniu demonów i zakorzenionych w nas uprzedzeniach, o zderzeniu jednostki z tłumem, normalności z niezwykłym, sił natury z tradycyjnym porządkiem społecznym. Spektakl oparty jest na klasycznej estońskiej sztuce Augusta Kitzberga pod tym samym tytułem, napisanej w 1912 roku jest jednym z najważniejszych w Estonii wydarzeń teatralnych ostatnich lat. Operując sugestywnymi środkami pozasłownymi, buduje atmosferę strachu przed „innym”, obcym, nieznanym.
Po przymusowym udziale w egzekucji kobiety, uznanej za wiedźmę, rolnicy z całej parafii, pełni strachu i czarnych myśli, wracają do domów. Ludzie z domu Tammaru nieoczekiwania znajdują ukrytą za swoimi drzwiami małą dziewczynkę – dziecko straconej czarownicy. Rodzina przyjmuje ją pod swój dach i przez wiele kolejnych lat ich życie toczy się całkiem zwyczajnie. Do czasu, gdy między ich synem, Margusem, a „znajdą“ Tiiną nie wybucha młodzieńcza miłość.
„Wilkołak“ zdobył wiele nagród, w tym Nagrodę Specjalną krytyków teatralnych na festiwalu teatralnym „Baltic House” w Petersburgu.
Teatr R.A.A.A.M. jest dobrowolnym związkiem, który w pierwszej dekadzie swojej działalności specjalizował się w realizacji różnorodnych projektów kulturalnych, dla których podstawową metodą pracy było inscenizowanie materiału dokumentalnego, bazującego na wywiadach, badaniach społecznych i kulturowych, listach, pamiętnikach itp. W ostatnich latach skupili się na współpracy międzynarodowej, zapraszając do współptworzenia swoich spektakli zagranicznych reżyserów. Mają na swoim koncie wiele zagranicznych występów, m.in. w Rosji, Niemczech, Australii, Nowej Zelandii, USA, Kanadzie, Iranie, Austrii, Finlandii, Armenii, Indiach, Chinach, Mongolii, Bułgarii czy Wielkiej Brytanii.
Reżyseria: Sergey Potapov
Scenografia i kostiumy: Ervin Õunapuu
Reżyser dźwięku: Ardo Ran Varres
Reżyser światła: Priidu Adlas
Występują:
Tiina – Kristiina-Hortensia Port
Mari – Liisa Pulk
Margus – Kristo Viiding
Babka – Mari Lill
Farmer – Ivo Uukkivi
Żona farmera – Piret Simson
Jaanus, parobek – Martin Kõiv
Märt, parobek – Ivo Uukkivi
Bilety:
Strefa A: 50 zł / 40 zł
Strefa B: 40 zł / 30 zł
Strefa C: 35 zł / 25 zł
Strefa D: 30 zł / 20 zł
„Piękno”
Fine5 Dance Theatre, Estonia
8 grudnia 2018, godz. 16:00, 1 h
Gdański Teatr Szekspirowski
„Piękno” to spektakl jednego z najważniejszych zespołów tańca współczesnego w Estonii, działającego od 1992 roku. Zbudowany na podstawie autentycznych, zabawnych historii z życia tancerzy z zespołu Fine 5, za pomocą ruchu i gestu opowiada o szczęściu, które jest w nas, o małych codziennych cudach, niezapomnianych przeżyciach i wzruszeniach, których doświadczamy. To opowieść o wewnętrznym pięknie, dzięki któremu chce się żyć, a które często jest uśpione, zapomniane. W spektaklu usłyszymy tradycyjną muzykę hinduską oraz współczesną estońską.
Filarami zespołu Fine 5 Dance Theater są Rene Nõmmik i Tiina Ollesk. W 1994 roku Fine 5 założyli pierwszą szkołę tańca współczesnego w Estonii, która do dziś kształci nowe pokolenia tancerzy i choreografów. Zespół ma na swoim koncie ponad 40 produkcji, a wszystkie charakteryzuje ich własny, unikalny język ruchu.
Grupa zdobyła wiele ważnych nagród za choreografię – m.in. podczas Vitebsk IFMC (1992, 1993, 1996, 1999, 2001, 2003, 2007, 2010). Występowała w USA, Kanadzie, we Francji, Włoszech, Szwecji, Korei Południowej, na Cyprze, w Finlandii, w Polsce , w Krajach bałtyckich, Armenii, Rosji i na Białorusi. Wielokrotnie nominowana była do Estonian Theatre Awards, a w 2009 i 2015 roku została laureatem Union Award za najlepszą produkcję taneczną. Więcej informacji: www.fine5.ee.
Choreografia i produkcja: Tiina Ollesk i Renee Nõmmik
Występują: Tiina Ollesk, Olga Privis, Helen Reitsnik, Laura Kvelstein, Simo Kruusement i Endro Roosimäe.
Muzyka: Virko Veskoja, David Yoken oraz tradycyjna muzyka indyjska
Scenografia, kostiumy: Liina Tepand
Światła: Airi Eras, Ants Kur
Bilety:
Strefa A: 40 zł / 30 zł
Strefa B: 30 zł / 20 zł
Strefa C: 25 zł / 20 zł
Strefa D: 15 zł
Koncert Estonian Voices
8 grudnia 2018, godz. 20:00, 1 h
Gdański Teatr Szekspirowski
Estonian Voices to sextet wokalny śpiewający a cappella. Ich repertuar jest mieszanką stylów od jazzu, przez folk i klasykę, aż po popowe przeboje. Koncerty Estonian Voices to połączenie prawdziwego kunsztu wokalnego z lekkością, pasją i humorem.
Kadri Voorand – alt
Mikk Dede – tenor
Mirjam Dede – sopran
Maria Väli – sopran
Rasmus Erismaa – baryton
Aare Külama – bas
Bilety:
Strefa A: 40 zł / 30 zł
Strefa B: 30 zł / 20 zł
Strefa C: 25 zł / 20 zł
Strefa D: 15 zł
„I zagrał grom”
Teatr R.A.A.A.M., Tallin, Estonia
9 grudnia 2018, godz. 18:00, 2 h 30 min
Gdański Teatr Szekspirowski
Co by się stało, gdybyśmy my, ludzie XXI wieku, z ironią podchodzący do życia, spotkali nagle naszych przodków, którzy zupełnie inaczej postrzegali świat? O czym moglibyśmy z nimi porozmawiać? Czy, oprócz więzów krwi, coś by nas łączyło? Spektakl jest opowieścią o rodzinie, o relacjach między braćmi, ojcem i synami, siostrami, żoną i mężem. Pewnego razu chłopiec poznaje dziewczynę. Pobierają się, mają trzech synów. Rodząc trzeciego syna, Peetera, dziewczyna umiera. Najmłodszy staje się przedmiotem nienawiści nie tylko dwóch starszych braci, Gunnara i Ivara, ale i całej wioski. Z tego powodu nie może połączyć się z Armą, w której się zakochuje. Tuż przed śmiercią ojciec prosi braci, by się pogodzili. Powierza im zadanie – udać się do Królewskiej Przystani, gdzie spotykają ich niesamowite przygody na granicy światów żywych i umarłych.
Dialogi i monologi, obecne w spektaklu, oparte są na zbiorze opowiadań FR. R. Kreutzwelda „Old estonian Fairy Tales” z 1866 roku.
Reżyseria i dramaturgia: Damir Salimzianov (Udmurtia)
Scenografia i kostiumy: Irina Babitsheva
Reżyseria światła: Priidu Adlas
Muzyka: Veiko Tubin
Występują:
Jarmo Reha, Liisa Pulk, Mirtel Pohla, Riina Maidre, Dovydas Pabarčius, Karl-Andreas Kalmet, Ott Raidmets (Pärnu Endla)
Bilety:
Strefa A: 40 zł / 30 zł
WYSTAWY
ARVO PÄRT – znany i nieznany
otwarcie wystawy: 6 grudnia 2018, godz. 18:00
Gdański Teatr Szekspirowski
wstęp wolny
„Cisza jest zawsze doskonalsza
od muzyki.
Przyjdzie nauczyć się
słuchać.”
Arvo Pärt
Wystawa poświęcona Arvo Pärtowi – jednemu z najwybitniejszych kompozytorów współczesnych – prezentuje m.in. dzieciństwo kompozytora w Paide, nazywanym sercem Estonii, jego drogę do niezależności twórczej, konflikt z władzami i emigrację oraz powrót do ojczyzny w 2010 r., a także okoliczności utworzenia Centrum Arvo Pärta w Laulasmaa – urzekającej pięknem natury nadbałtyckiej wsi. Składa się z kilkunastu plansz tematycznych, przybliżających nam różne etapy życia i twórczości kompozytora.
Autorzy wystawy: Inna Kivi, Tiiu Tosso, Ene Kuljus, Alo Põldmäe, Kristiina Kiis
Projekt graficzny: Jaan Jagomägi i Gunnar Kurusk
Tłumaczenie na język polski: Marius Peterson
Redakcja tłumaczenia: Joanna Grotkowska
W roku 2010 z inicjatywy Arvo i Nory Pärtów założono nieopodal Tallinna, w nadbałtyckim Laulasmaa na półwyspie Lohusalu, Centrum Arvo Pärta. Intencją rodziny było stworzenie warunków dla przechowania dorobku twórczego i prowadzenia nad nim badań właśnie
w ojczyźnie kompozytora i w estońskim środowisku językowym. W prace związane
z tworzeniem archiwum oraz w działania Centrum zaangażowany jest kompozytor
i członkowie jego najbliższej rodziny. Od roku 2010 Pärt mieszka na stałe w Estonii.
W roku 2018, na który przypadają obchody setnej rocznicy założenia Republiki Estońskiej, zaplanowane jest otwarcie nowego budynku Centrum, zaprojektowanego przez hiszpańskie biuro architektoniczne Nieto Sobejano Arquitectos. W założeniu w Centrum prowadzone mają być działania o różnych profilach, związane z twórczością Arvo Pärta. Pełnić ono będzie wielorakie funkcje – instytutu pamięci i centrum informacji, ale przede wszystkim miejsca badań i ośrodka edukacyjnego, w sercu którego znajdzie się archiwum.
Wystawa została przygotowana z okazji 100-lecia Estonii i jest dofinansowana z budżetu Estonia 100. Wystawę przygotowało Estońskie Muzeum Teatru i Muzyki.
FRED JÜSSI – wystawa fotografii
wernisaż wystawy: 6 grudnia 2018, godz. 18:00
Gdański Teatr Szekspirowski
wstęp wolny
Znakomity fotograf Fred Jüssi, nazywany sumieniem Estończyków i zwierciadłem estońskiej duszy, mówi o sobie, że jest tylko oknem, przez które przenika i tak już rozchodzące się wokół nas światło.
Wystawa, którą zaprezentujemy w Gdańskim Teatrze Szekspirowskim, składa się z fotografii prezentujących malowniczą naturę Estonii. Fred Jüssi tworzy prace, które są sugestywne
i serdeczne, przekazują widzowi północną świeżość estońskiej ziemi. Wystawa ma skłonić widza do refleksji nad najważniejszymi wartościami, nad przyrodą, która jest wartością samą w sobie, oraz nad jej ochroną.
Wystawę zaprojektowała Kersti Tormis.
„Czas jest tajemnicą. Czas ma kły, które kąsają oraz ducha, należącego do ludzi i budynków, objawiającego się na różne sposoby. Piękne, wyjątkowe zamki w drzwiach, ściany stodół, drewniane kołki, bierwiona, na których czas odciska swe piętno z cierpliwością.”
Wystawa została przygotowana przez wydawnictwo Pilgrim z okazji 100-lecia Estonii i jest dofinansowana z budżetu Estonia 100.
„Dawno, dawno temu…” – wystawa ilustracji do baśni braci Grimm
Wydarzenie towarzyszące Tygodniowi Estońskiemu w GTS – odbywa się w Nadbałtyckim Centrum Kultury.
Wernisaż: 9 grudnia 2018, godz. 12:00
Wystawa czynna do 6 stycznia 2019 roku.
wstęp wolny
“Dawno, dawno temu był sobie…” – tak zaczyna się każda bajka i tak też zaczyna się ta wystawa. Dawno, dawno temu byli sobie dwaj bracia, których osiągnięciem całego życia stały się bajki. Takie rodzaje bajek, które powtarzane przez setki gawędziarzy przetrwały trudne, zamierzchłe czasy aż po piękniejsze dni dzisiejsze. Czy jednak na pewno dzisiaj czasy są tak naprawdę lepsze?
Dobro i zło od zawsze toczyło ze sobą walkę, najprawdopodobniej będzie też towarzyszyć człowiekowi do końca świata… Bajki były autentyczne, ponure i srogie, były jak czasy, w których powstawały. Lasy były ciemne i gęste, czarownice były niedobre i złośliwe, śmierć czekała za każdym zakrętem i nie wolno było przestać mieć się na baczności nawet na moment. Triumf dobra przychodził niełatwo, przyjaźń, miłość, dobroć, uczciwość i wdzięczność skrzyły się jak najcenniejsze kosztowności, a zło dostawało wreszcie to, na co zasłużyło. Takie właśnie są baśnie braci Grimm, a ludzie je pokochali.
Na wystawie zobaczymy 59 ilustracji stworzonych przez 20 estońskich artystów jest inspirowanych baśniami braci Grimm – tymi, które były najbliższe sercu ilustratorów.
FILMY
„Na skrzyżowaniu wichrów”
Reżyseria: Martti Helde
7 grudnia 2018, godz. 17:00, 1 h 30 min
Teatr w Oknie
wstęp wolny
Obsypane nagrodami na festiwalach filmowych świadectwo niezłomności w nieludzkich warunkach syberyjskich obozów.
II wojna światowa nie zdążyła jeszcze przejść do historii, a w Europie już zmienia się geopolityczny ład. Kraje bałtyckie zostają wcielone do ZSRR. Dla rdzennych mieszkańców Estonii rozpoczyna się dramat masowych wywózek na Syberię. Wśród ponad czterdziestu tysięcy wysiedleńców jest Erna, matka małej dziewczynki, rozdzielona ze swoim mężem – wojskowym. To jej historię oglądamy na ekranie.
Historię pisaną mrozem, głodem, upokorzeniami i pracą ponad ludzkie siły. Jednak mimo tych okrutnych warunków Erna nigdy nie straciła wiary w to, że uda jej się wrócić do ojczyzny i odnaleźć ukochanego. Przez piętnaście lat w obozie nie udało się jej złamać. Kobieta pozostała niezłomna i przekonana o swojej wolności.
Scenariusz „Na skrzyżowaniu wichrów” oparty został na listach i pamiętnikach pisanych przez Ernę. Film jest świadectwem jej postawy i hołdem złożonym tysiącom wysiedleńców.
„Gra pozorów”
Reżyseria: Vallo Toomla
8 grudnia 2018, godz. 13:00, 1 h 42 min
Teatr w Oknie
wstęp wolny
Znakomity debiut reżyserski. Elektryzujący thriller, porównywany z „Funny Games” Michaela Hanekego i „Borgmanem” Alexa van Warmerdama.
Aby naprawić swój związek, Anna i Juhan wyjeżdżają do szklanej willi nad morzem, wynajętej im przez świetnie sytuowanych znajomych. Na miejscu bohaterowie są świadkami wypadku na skalistym wybrzeżu. Udzielają pomocy i schronienia rannej kobiecie oraz jej mężowi. Szybko się okazuje, że obie pary mają ze sobą zaskakująco wiele wspólnego. Goście sądzą, że dom należy do Anny i Juhana, a oni nie wyprowadzają ich z błędu. Wchodzą w nowe role i rozpoczynają z obcymi grę prowadzącą do destrukcji…
„Matka”
Reżyseria: Kadri Kousaar
8 grudnia 2018, godz. 18:30, 1 h 30 min
Teatr w Oknie
wstęp wolny
Film prezentowany w sekcji Odkrycia na ostatnim Warszawskim Festiwalu Filmowym. Oryginalny thriller w stylu Agathy Christie, zabarwiony fantastycznym czarnym humorem.
Tytułowa matka, Elsa, mieszka na estońskiej prowincji, w jednej z tych małych mieścin, gdzie wszyscy się znają i wszystko o sobie wiedzą. Bohaterka opiekuje się synem Laurim, który przebywa w śpiączce po tajemniczym postrzeleniu.
Elsa bardzo dba o syna, ale męczą ją niekończące się odwiedziny. Lauriego, który pracował jako nauczyciel, odwiedzają koledzy i koleżanki z pracy, uczniowie, przyjaciele, dziewczyna – i wszyscy oni wywnętrzają się Elsie o swoich problemach.
Tymczasem miasteczko aż huczy od plotek na temat postrzelenia. Kto i z jakiego powodu mógł zrobić coś takiego w miejscu, gdzie każdy zna każdego jak własną kieszeń?
„Listopad”
Reżyseria: Rainer Sarnet
Muzyka: Michał Jacaszek
9 grudnia 2018, godz. 16:00, 1 h 55 min
Teatr w Oknie
wstęp wolny
“Listopad” to Estoński kandydat do Oscara i największy w Estonii przebój kinowy ostatniego roku. Historia o duszy. Bazując na estońskim bestsellerze „Rehepapp ehk november” autorstwa Andrusa Kivirahka, reżyser stworzył jedyną w swoim rodzaju filmową miksturę przywołującą średniowieczny folklor w niezwykle oryginalny sposób.
Mroczna baśń, poetycki horror i historia miłosna w jednym. Sarnet opowiada historię mieszkańców wsi, którzy starają się przetrwać zimę, i pary młodych ludzi borykających się z problemami miłosnymi. Historia zanurzona jest w lokalnych wierzeniach, które przenikają każdą sferę życia postaci. Zmarli powracają do świata żywych, by spotkać się z członkami swoich rodzin, bohaterowie zawierają pakty z diabłem, przygotowują eliksiry i budują “kratty”, czyli złożone z drewna i metalu stwory pozostające na usługach swoich twórców.
A ponieważ wszystko to okraszone zostało przepięknymi, czarno-białymi, nagrodzonymi na Tribeca Film Festival zdjęciami Marta Taniela i obłędną muzyką Jacaszka, „Listopad” jest filmowym przeżyciem, o którym nie da się zapomnieć.
Przegląd Bałtycki powstał w styczniu 2015 r. Serwis dostarcza informacji nt. państw regionu Morza Bałtyckiego.
